Wat is het?
Het syndroom van Sjögren (Sicca Syndroom) is een ziekte waarbij klieren ontstoken raken. Deze ontstekingen zijn chronisch. Dit betekent dat de ontstekingen niet meer weg gaan. Bij dit syndroom zijn vooral de traan- en speekselklieren chronisch ontstoken. Dit veroorzaakt klachten zoals droge ogen en een droge mond. Het syndroom van Sjögren komt vooral voor bij vrouwen ouder dan veertig jaar.
Oorzaken van het syndroom van Sjögren
Auto-immuunziekte
Het is bekend dat het syndroom van Sjögren een auto-immuunziekte is. Dat wil zeggen dat de ziekte veroorzaakt wordt door een abnormale reactie van het immuunsysteem tegen het eigen lichaam. De oorzaak van deze abnormale reactie van het immuunsysteem is echter nog onbekend. Erfelijkheid lijkt een rol te spelen maar het is niet duidelijk op welke manier.
Het syndroom van Sjögren als gevolg van reuma
Het syndroom van Sjögren komt als ziekte op zichzelf voor maar het kan ook het gevolg zijn van een andere aandoening zoals reumatoïde artritis (reuma). Dit is ook een auto-immuunziekte waarbij het eigen afweersysteem zich richt tegen de gewrichten. Het komt vaker voor dat een patiënt last heeft van meerdere auto-immuunziekten.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij het syndroom van Sjögren
- Droge mond, de speekselklieren produceren te weinig vocht.
- Branderige, droge en jeukende ogen. Dit komt doordat de traanklieren ook te weinig vocht produceren.
- Problemen met het slikken (door te weinig speeksel)
- Slecht gebit. Dit is een gevolg van de afwijkende speekselproductie.
- Gewrichtspijn.
- Vermoeidheid.
- Grieperig gevoel.
Het is belangrijk om alert te zijn op een verandering of verergering van de klachten. Bij ongeveer één op de twintig patiënten kan op termijn namelijk een kwaadaardige afwijking ontstaan van de speeksel- en lymfeklieren: het zogenaamde non-Hodgkin lymfoom.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van het syndroom van Sjögren
Gewoonlijk wordt de diagnose gesteld aan de hand van:
- Het klachtenpatroon.
- Onderzoek en testen van de ogen.
- Weefselonderzoek waarbij een hapje weefsel (biopt) van een speekselklier wordt onderzocht.
- Bloedonderzoek. Bloedonderzoek is belangrijk om andere aandoeningen uit te sluiten en een oordeel te vormen over de mogelijke complicaties en de ernst van de aandoening.
Behandeling van het syndroom van Sjögren
De huisarts kan oogdruppels voorschrijven die de oogklachten kunnen verminderen. Tevens kan de arts een medicijn voorschrijven dat de speekselklieren en traanklieren stimuleert. Hierdoor heb je minder last van droge ogen en een droge mond. Er zijn echter geen medicijnen die het syndroom van Sjögren kunnen genezen. Het kan enkele weken duren voordat een behandeling effect heeft. Het is daarom noodzakelijk om een behandeling zes tot twaalf weken aan te houden.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij het syndroom van Sjögren
Om de mond vochtig te houden en de speekselproductie enigszins te stimuleren, kan het nuttig zijn om kauwgom te kauwen. Om het slikken makkelijker te maken, kan voedsel vermengd worden met vocht zoals water of melk. Een bril met getinte glazen kan branderige ogen verminderen.
Patiëntenvereniging
Zicht op zeldzaam
Een overzicht van alle Nederlandse patiëntenorganisaties en fondsen en de expertisecentra voor zeldzame aandoeningen vind je op de website ‘Zicht op zeldzaam’. De organisaties staan per aandoening gebundeld. Hier vind je ook Kwaliteitsdocumenten over de zorg voor zeldzame aandoeningen, ontwikkeld door de Vereniging Samenwerkende Ouder- en Patiëntenorganisaties (VSOP).
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting.
In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg
Laatst herzien:
2013
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.