Slokdarmspasme is een stoornis in de beweging (de motoriek) van de slokdarm. Tijdens een slokdarmspasme verkrampen de spieren in de slokdarmwand plotseling en aanvalsgewijs. De spasmen treden meestal op in het onderste gedeelte van de slokdarm. Bij zeer hevige verkramping kan het onderste deel van de slokdarm er uitzien als een soort kurkentrekker of notenkraker. Vandaar de naam notenkrakerslokdarm of kurkentrekkerslokdarm. Tijdens deze aanvallen kan de doorgang van de slokdarm heel nauw zijn. Voedsel kan op dat moment niet goed door de slokdarm heen. Bij sommige mensen komen de aanvallen regelmatig voor terwijl anderen er zelden last van hebben.
De slokdarm
De slokdarm is een gespierde buis van ongeveer 30 cm lang. Zodra we eten doorslikken, wordt het actief naar de maag getransporteerd door de spieren in de wand van de slokdarm.
De slokdarm is dus geen gladde buis waar eten doorheen valt. De slokdarm bestaat (van buiten naar binnen) uit een spierlaag, een laagje bindweefsel en slijmvlies.
Oorzaak van slokdarmspasme
Er is geen duidelijke oorzaak. Soms worden de aanvallen uitgelokt door stress, spanningen, hevige emoties of bepaald voedsel. Mogelijk heeft het eten of drinken van zeer warm of zeer koud voedsel of vocht invloed op het ontstaan van de spasmen.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij slokdarmspasme
Sommige mensen hebben slechts zelden een aanval, anderen juist regelmatig. Slokdarmspasmen veroorzaken met name pijn in de buurt van het borstbeen. Deze pijn kan ook uitstralen naar de schouderbladen, armen en de keel. Bij hevige spasmen of krampen kun je last hebben van een benauwd en verkrampt gevoel. Tijdens de aanval kan het zijn dat voedsel niet goed zakt doordat de doorgang verminderd is. Dit kan voor zowel vast als vloeibaar voedsel het geval zijn. Als de spasmen stoppen, dan verdwijnen de klachten vaak vrij snel. De klachten worden soms verward met hartklachten vanwege de pijn op de borst. Het is belangrijk om hartklachten uit te sluiten.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van slokdarmspasme
De diagnose kan uitsluitend worden gesteld door middel van een drukmeting van de slokdarm. Dit wordt ook wel manometrie genoemd. Tijdens een manometrie meet de arts drukveranderingen in de slokdarm. Drukveranderingen ontstaan bijvoorbeeld tijdens een spasme als de slokdarmspieren verkrampen. Via de neus wordt een slangetje ingebracht en opgeschoven tot onderin de slokdarm. De druk in de slokdarm wordt gemeten en omgezet in een elektrisch signaal. Dit signaal kan met behulp van een computer afgelezen worden op een beeldscherm. Een standaard onderzoek duurt ongeveer 20 minuten. Het is ook mogelijk om het onderzoek gedurende 24 uur uit te voeren.
Behandeling van slokdarmspasme
Medicijnen Bij hevige pijn door verkramping kan de arts medicijnen voorschrijven die de spieren laten ontspannen.
Oprekken slokdarm Een andere mogelijkheid om de klachten van een slokdarmspasme te verminderen, is het oprekken van de slokdarm. De arts brengt dan met behulp van een flexibele slang (endoscoop) een ballonnetje via de mond in de slokdarm. Dit ballonnetje wordt gedurende een minuut opgeblazen waardoor de slokdarm wordt opgerekt. Gewoonlijk zijn er 3 tot 4 oprekkingen nodig verspreid over een aantal dagen. De arts zal telkens een iets grotere ballon gebruiken om de slokdarm verder op te rekken. Deze behandeling wordt ook wel pneumodilatatie van de slokdarm genoemd.
Klieven In sommige gevallen is het noodzakelijk de slokdarmspieren te klieven. De spieren in de slokdarmwand worden dan op de plaats van de verkramping in de lengterichting ingesneden. De verkramping wordt dan opgeheven. Deze ingreep wordt ook wel myotomie genoemd.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij slokdarmspasme
Het advies bij slokdarmspasmen is stress en spanningen zoveel mogelijk te vermijden. Ook het eten of drinken van zeer warme of zeer koude voeding en/of dranken kun je beter vermijden. Daarnaast is het belangrijk dat je rustig eet en goed kauwt. Als je behoefte hebt aan een persoonlijk en gezond voedingsadvies kun je het beste contact opnemen met een diëtist.
Tips en adviezen bij passageklachten slokdarm
Broodmaaltijd
Snijd de harde korsten van het brood en besmeer het met smeuïg beleg. Drink iets bij iedere hap. Je kunt in plaats van brood ook yoghurt nemen.
Warme maaltijd
Vlees: Vermijd ‘vezelig’ vlees zoals rundvlees. Kip, wild of vis zijn meestal gemakkelijk door te slikken. Snijd het vlees of de vis heel fijn of maal het met behulp van staafmixer of keukenmachine. Voeg eventueel jus of bouillon toe om het doorslikken gemakkelijker te maken.
Groente: Ook groenten kun je pureren of fijn snijden. Gaar gekookte groente zijn meestal gemakkelijker door te slikken dan rauwkost. Je kunt de groente ook smeuïger maken met behulp van melk, room of saus.
Aardappelen: Je kunt de aardappelen smeuïg maken met behulp van jus, appelmoes, saus of bouillon of vervangen door puree. In plaats van aardappelen kun je ook gebruik maken van pasta of rijst gecombineerd met een saus.
Een maaltijdsoep is een goede variant voor de warme maaltijd. Snijd de vulling fijn of maak bijvoorbeeld erwtensoep.
Nagerecht of tussendoortje: Zacht (geschild) fruit of een zuivelproduct zijn voorbeelden van geschikte nagerechten of tussendoortjes.
Tijdens alle maaltijden: eet rustig en kauw goed. Drink voldoende tijdens en na de maaltijd.
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting.
In samenwerking met: Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg
Laatst herzien: 2013
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
