Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)

Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) of Irritable Bowel Syndrome (IBS) is een verstoring van de functie van het maag-darmkanaal, met name van de dikke darm. Het is een veel voorkomende chronische darmaandoening. Naar schatting komt het bij ruim 10% van de Nederlanders voor. Bij PDS maakt de darm te veel of juist te weinig bewegingen. Hierdoor kunnen diarree of juist verstopping ontstaan. Bij ruim 60% van de mensen met PDS zijn de zenuwen in de darmwand extra gevoelig. PDS wordt steeds meer gezien als een verstoring in de hersen-darm-as, waarbij de darmen verstoorde signalen aan de hersenen geven. En de hersenen verstoorde signalen aan de darmen, of beide.

meer over deze aandoening

Jeroen Kolkman (MDL-arts) over PDS

PDS werd lange tijd gezien als een psychische aandoening. Het zou tussen de oren zitten. Dat kwam mede doordat er geen duidelijke lichamelijke oorzaak kon worden gevonden.

Tegenwoordig is het duidelijk dat PDS geen psychische oorzaak heeft. Wel kunnen psychische factoren, zoals stress en angst, PDS-klachten verergeren of uitlokken.

Hoe herken ik het?

PDS kenmerkt zich door buikpijn, buikkrampen, problemen met de ontlasting, een opgezette buik of winderigheid door gasvorming. Mensen met PDS ervaren vaak diarree of juist verstopping. Een poeppatroon waarbij diarree en verstopping elkaar afwisselen komt ook voor. Pijn in de buik staat op de voorgrond bij PDS.

De meest voorkomende klachten bij PDS

Voor de diagnose PDS moet je tenminste twee van de volgende klachten hebben:

  • Buikpijn en is gerelateerd aan de ontlasting
  • Problemen met de ontlasting: diarree en/of verstopping
  • Opgezette buik en/of opgeblazen gevoel
  • Overmatige winderigheid

Er zijn diagnostische criteria voor PDS: de zogenaamde Rome IV criteria

meer over de klachten en symptomen
Group 7 Created with Sketch.

Buikklachten?

Check of je mogelijk PDS hebt met onze online test

naar de PDS test

Let op

Klachten zoals bloed bij de ontlasting, onverklaarbaar gewichtsverlies of koorts horen niet bij PDS. Ga met deze klachten direct naar de huisarts. Ook als je klachten ontstaan op latere leeftijd (boven de 50 jaar) of als de stoelgang plotseling duidelijk verandert, is het aan te raden om naar de huisarts te gaan.

Hoe gaat het verder?

Heb je last van klachten en denk je PDS te hebben? Ga dan eerst naar de huisarts. Jouw huisarts zal de diagnose stellen van jouw klachten en indien mogelijk de behandelmogelijkheden met je bespreken. Mocht er verder onderzoek nodig zijn, zal de huisarts je doorverwijzen naar een specialist.
meer over de diagnose en behandeling

PDS patiëntervaringen

Hannie

''Voorheen was ik een echte Bourgondiër, maar nu kan ik nauwelijks nog normaal eten.''

Irene

''Mensen onderschatten vaak wat voeding voor ze kan doen. Bij toeval las ik over een speciaal dieet voor PDS-patiënten: Het FODMAP-dieet.''

Gonneke

''Door de verstopping zit mijn buik me soms letterlijk dwars.''

Jessica

''Ik heb chronisch diarree, waardoor ik telkens naar het toilet moet, en buikpijnaanvallen, waardoor ik soms niet eens kan lopen. Heel erg lastig.''

Iris en Joanne

''Op dit moment gaat nog maar 30% van de PDS patiënten naar een diëtist voor advies, terwijl voeding een belangrijk effect heeft op klachten van PDS''

Group 7 Created with Sketch.

Veelgestelde vragen over PDS

We ontvangen veel vragen over PDS (Prikkelbare Darm Syndroom). We hebben de meest gestelde vragen en antwoorden op een rij gezet. Let op: Wij kunnen geen persoonlijke medische adviezen geven en hebben geen artsen in dienst. Voor persoonlijke vragen is het raadzaam om contact op te nemen met je (huis)arts.

bekijk de vragen en antwoorden

Wat kan ik doen?

Voeding speelt een belangrijke rol bij PDS. Vrijwel alle patiënten geven aan dat voeding van invloed is op hun klachten en dat bepaalde voedingsmiddelen klachten kunnen verergeren en andere deze juist weer kunnen verminderen. Verder kunnen vochtinname, stress, beweging en roken invloed hebben op jouw klachten. Pas jouw levensstijl daarom aan op wat het beste bij jou werkt.
meer over wat ik kan doen

Vijf tipszodat je met PDS toch optimaal van je vakantie kunt genieten, ook in het buitenland.

Lees verder

Dit doen wij

PDS is één van de meest voorkomende aandoeningen in Nederland. Het ziekteverzuim van PDS is hoger dan griep. Patiënten kampen met onzekerheid, stress en moeten vaak lang zoeken naar de behandeling die het beste bij hen past. Wij werken nauw samen met patiëntenorganisatie PDSB en beroepsvereniging NVMDL aan betere zorg voor PDS-patiënten en doen onderzoek naar deze spijsverteringsziekte.

'Mijn ultieme droom? Ik wil behandelstappen zo kort mogelijk maken en voor elke PDS-patiënt inschatten welke individuele adviezen het beste werken. Maar zover zijn we nog niet. Dat vraagt om meer onderzoek en het onderzoek vraagt om tijd en vooral geld'

Dr. Daniel Keszthelyi (MDL-arts in het Maastricht UMC+)

Meer toiletten in Nederland

PDS-patiënten kampen, net als veel andere Nederlanders, met het chronische tekort aan openbare toiletten. Wij maken ons samen met andere organisaties hard voor meer openbare toiletten.

meer over dit project

PDS-test

Iedereen met klachten wil snel weten wat er precies aan de hand is. Samen met de PDSB ontwikkelden we de PDS-test, een vragenlijst waarmee je er achter komt of jouw klachten wijzen op PDS. Sinds de lancering is de test al meer dan 350.000 keer ingevuld.

doe de test

Kenniscentrum PDS

Om de zorg voor PDS-patiënten verder te verbeteren is in enkele ziekenhuizen, als onderdeel van de afdeling Maag-, Darm-, Leverziekten, het kenniscentrum PDS opgezet. Hierin werken artsen, diëtisten, psychologen en/of hypnotherapeuten nauw samen met huisartsen uit de regio.

meer informatie over de kenniscentra

Keuzehulp PDS

Voor PDS zijn vele behandelopties. Om je te helpen welke behandeling bij jou past ontwikkelden we met artsen en patiënten de keuzehulp PDS. De keuzehulp helpt je om inzicht te krijgen in wat voor jou belangrijk is bij het kiezen van een behandeling.

naar de keuzehulp

Doneer voor betere zorg en kwaliteit van leven voor PDS patiënten

Alleen dankzij de steun van donateurs kunnen wij ons werk blijven doen

Nieuws

Wereldwijde onderzoeksgegevens geven nieuwe inzichten over PDS

Recent verscheen een samenvatting in Nature reviews gastroenterology & hepatology van wereldwijde onderzoeksgegevens over PDS. Dit document geeft interessante, nieuwe inzichten over PDS over de hele wereld. Hieronder de belangrijkste punten op een rij gezet:

  • 1 op de 10 mensen

    • Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de meest voorkomende stoornissen in de hersen-darm-as waar wereldwijd ongeveer 1 op 10 mensen last van hebben.

  • Prevalentiecijfers

    • Prevalentiecijfers (hoe vaak komt het voor) verschillen tussen landen. Als we kijken naar  (ziekte)kosten en kwaliteit van leven lijkt overal ongeveer vergelijkbaar. Het vóórkomen van PDS loopt uiteen van 7.0% in Azië en het Midden-Oosten, tot 11.8–14.0% in Noord-Amerika, Noord Europa en Australië, tot 15.0–21.0% in Zuid Europa, Afrika en Zuid Amerika.

  • Risicofactoren

    • De oorzaken van PDS zijn complex maar er zijn een aantal risicofactoren voor het ontstaan van PDS, zoals  erfelijke factoren, Het eetpatroon en de samenstelling van het microbioom (de 1,5 kg aan bacteriën, schimmels en virussen in de darmen). Maar het verschilt zelfs per geografische gebieden welke risicofactoren een rol spelen.  Lees meer over het microbioom in dit artikel.

  • Toename verwacht

    • Omdat steeds meer ontwikkelende landen het Westerse eetpatroon en leefstijl overnemen, is een toename in het aantal mensen met PDS te verwachten. Deze toename kan deels ook komen door meer bewustzijn van het bestaan van PDS.

  • Meer onderzoek nodig

    • Er is nog veel meer onderzoek nodig om meer duidelijkheid over onder andere oorzaken te krijgen. Zo is de precieze rol van de samenstelling van het microbioom of de invloed van een Westers eetpatroon (rijk aan suiker, zout en ongezonde vetten) nog niet duidelijk en b.v. ook niet of een poeptransplantatie nu wel of niet werkt.

Meer nieuws over PDS

Leefstijlaanpassing voor een betere kwaliteit van leven voor spijsverteringspatiënten

Dankzij de steun van donateurs heeft de Maag Lever Darm Stichting subsidie toegekend aan vijf nieuwe projecten. Deze zorgprojecten dragen bij aan het verbeteren van de kwaliteit van leven voor mensen met een spijsverteringsziekte.

3 februari 2022

‘De patiënt bepaalt zelf de behandelroute’

Rianne Beckers probeert samen met patiënten de beste behandeling uit te zoeken. Voor haar PDS-patiënten maakt ze daarvoor gebruik van de PDS Keuzehulp.

1 februari 2022

Samen strijden voor meer grip op PDS

Om een zo goed mogelijk zicht te krijgen op de struikelblokken, wensen en behoeften van PDS-patiënten is er een PDS enquête uitgezet. De uitkomsten zijn nu binnen!

1 februari 2022

Colofon

Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting in samenwerking met:

Prof. dr. Ad Masclee, MDL-arts

Dr. Laurens van der Waaij, MDL arts
De Prikkelbare Darm Syndroom Belangenorganisatie (PDSB)

Laatst herzien:
December 2017

Doneer
3 juni is de Buikroute!
Loop mee voor een gezonde buik!
Doe je ook mee?