PDS Prikkelbare Darm SyndroomHoe gaat het verder?
Hoe wordt de diagnose gesteld en welke behandelingsmogelijkheden zijn er voor PDS?
Hoe wordt de diagnose gesteld en welke behandelingsmogelijkheden zijn er voor PDS?
PDS valt onder de zogenaamde functionele buikklachten of functionele maag-darmklachten. Hierbij is sprake van een stoornis van maag of darm zonder aantoonbare, onderliggende ziekte. De diagnose PDS wordt vastgesteld door de (huis)arts. Deze stelt een aantal vragen over je klachten. Dit gebeurt op basis van speciale criteria, de zogenaamde ROME IV-criteria. De diagnose PDS wordt alleen gesteld als er geen structurele of biochemische verklaring voor de klachten is te vinden.
De Maag Lever Darm Stichting heeft in samenwerking met de PDSB en mdl-artsen een zelftest gemaakt op basis van deze criteria. Als uit de test blijkt dat je PDS hebt, dan kun je de uitslag printen en meenemen naar de huisarts. Soms weet een huisarts niet zeker of er sprake is van PDS. Een verder inwendig onderzoek in het ziekenhuis kan dan duidelijkheid geven.
PDS-klachten lijken soms op klachten van andere maag-darmaandoeningen, zoals chronische darmontstekingsziekten, glutenovergevoeligheid (coeliakie) en darmkanker. Daarom is het goed om naar je huisarts te gaan voor het stellen van een juiste diagnose.
Doe alvast een eerste check op PDS
doe de testBij het vermoeden van PDS kan de huisarts verschillende onderzoeken doen. De keuze van de onderzoeken is afhankelijk van je klachtenpatroon en persoonlijke situatie. Artsen raden de volgende onderzoeken aan bij het vermoeden van PDS:
Er is niet één specifieke behandeling die werkt voor alle PDS-patiënten. Er zijn veel verschillende behandelingen mogelijk. Vaak is het een kwestie van uitproberen. Je (huis)arts kan helpen bij het maken van keuzes in de verschillende behandelingen. De laatste jaren zijn er veel nieuwe inzichten ontstaan over de oorzaken van PDS en over verschillende mogelijkheden om klachten te verminderen. PDS is niet te genezen, maar wel te behandelen. Veranderingen in leefstijl en voeding zoals een regelmatig en evenwichtig eet- en beweegpatroon, kunnen al helpen bij de behandeling van PDS en klachten verminderen. Helaas worden de meeste mensen met PDS niet volledig klachtenvrij met een behandeling. Zij ervaren vaak wel een duidelijke vermindering van klachten. Hieronder bespreken we een aantal behandelingen die effectief kunnen zijn bij PDS.
Bepaalde medicijnen kunnen de klachten bij PDS verminderen. Hierbij gaat het om medicijnen die gericht zijn op een verbetering van het ontlastingspatroon en soms ook op pijnbestrijding of een combinatie hiervan.
Veel mensen met PDS ervaren dat spanning en stress een duidelijke invloed heeft op hun klachten. De buikklachten zijn dan een signaal van het lichaam dat er overbelasting is, net zoals hoofdpijn dat kan zijn. Het verminderen van stress of beter met stress om leren gaan is vaak effectiever dan andere behandelingen en zal jouw kwaliteit van leven verbeteren.
Voeding speelt een grote rol bij PDS. Vrijwel alle patiënten geven aan dat voeding van invloed is op hun klachten en dat bepaalde voedingsmiddelen klachten kunnen verergeren en andere deze juist weer kunnen verminderen. Bij PDS ontstaan de klachten vaak doordat de darmen overgevoelig zijn en hierdoor sneller reageren op bepaalde voedingsmiddelen.
Ongeveer 75% van de mensen met PDS-klachten geeft aan baat te hebben bij een verandering of aanpassing in het dieet. Zo helpt het bij sommigen om bijvoorbeeld meer vezels en vocht toe te voegen aan de voeding. Terwijl bij anderen vezels juist meer klachten geven zoals een opgeblazen gevoel en pijn. Veranderingen in de voeding hebben niet altijd bij iedereen meteen effect. Het kan soms wel enkele weken duren voordat een effect merkbaar is. Ook kunnen sommige klachten de eerste dagen juist wat verergeren maar daarna wel verminderen, bijvoorbeeld wanneer je ineens veel meer vezels gaat eten. Je darmen zijn dan nog niet gewend aan de hoeveelheid vezels en hebben even tijd nodig om daaraan te wennen. Het is dan ook aan te raden om de hoeveelheid vezels rustig op te bouwen.
Welke voedingsmiddelen klachten veroorzaken is heel wisselend per persoon. Om erachter te komen welke voeding bij jou klachten geeft, kun je het FODMAP dieet doen onder begeleiding van een diëtist (zie hieronder). Ook kun je een voedingsdagboek bijhouden.
PDS is één van de meest voorkomende aandoeningen in Nederland. Het ziekteverzuim van PDS is hoger dan griep. Patiënten kampen met onzekerheid, stress en moeten vaak lang zoeken naar de behandeling die het beste bij hen past. Wij werken nauw samen met patiëntenorganisatie PDSB en beroepsvereniging NVMDL aan betere zorg voor PDS-patiënten.
PDS-patiënten kampen, net als veel andere Nederlanders, met het chronische tekort aan openbare toiletten. Wij maken ons samen met andere organisaties hard voor meer openbare toiletten.
meer over dit projectIedereen met klachten wil snel weten wat er met hem of haar aan de hand is. Samen met de PDSB ontwikkelden we de PDS-test, een vragenlijst waarmee je er achter kunt komen of jou klachten mogelijk wijzen op PDS. Sinds de lancering is de test al meer dan 350.000 keer ingevuld.
doe de testOm de zorg voor PDS-patiënten verder te verbeteren is in enkele ziekenhuizen, als onderdeel van de afdeling Maag-, Darm-, Leverziekten, het kenniscentrum PDS opgezet. Hierin werken artsen, diëtisten, psychologen en/of hypnotherapeuten nauw samen met huisartsen uit de regio.
meer informatie over de kenniscentraVoor PDS zijn vele behandelopties. Om je te helpen welke behandeling bij jou past ontwikkelden we met artsen en patiënten de keuzehulp PDS. De keuzehulp helpt je om inzicht te krijgen in wat voor jou belangrijk is bij het kiezen van een behandeling.
naar de keuzehulpWe ontvangen veel vragen over PDS (Prikkelbare Darm Syndroom). We hebben de meest gestelde vragen en antwoorden op een rij gezet. Let op: Wij kunnen geen persoonlijke medische adviezen geven en hebben geen artsen in dienst. Voor persoonlijke vragen is het raadzaam om contact op te nemen met je (huis)arts.
bekijk de vragen en antwoorden3 februari 2022
1 februari 2022
1 februari 2022
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting in samenwerking met:
Prof. dr. Ad Masclee, MDL-arts
Dr. Laurens van der Waaij, MDL arts
De Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging (PDSB)
Laatst herzien:
September 2020