PDS Prikkelbare Darm SyndroomHoe gaat het verder?

Bepaalde voedingsvoedingsmiddelen kunnen klachten veroorzaken. Onder andere melkproducten, tarweproducten, cafeïne, bepaalde soorten groenten en fruit, sappen, alcohol, frisdrank met koolzuur of zoetstoffen en kauwgom kunnen de klachten verergeren. Dit is echter heel verschillend per persoon. Als de diagnose PDS is gesteld, raden we het aan om onder begeleiding van een diëtist te kijken naar het voedingspatroon voor een goed en volwaardig voedingsadvies. De diëtist kan ook het FODMAP dieet aanraden. Dit is een dieet waarin je tijdelijk  FODMAPs elimineert uit de voeding en vervolgens weer toevoegt. Ook hierin is begeleiding essentieel.

Stress, angst, depressie en gebrek aan sociale contacten en ondersteuning kunnen de symptomen verergeren.

Er wordt bijvoorbeeld gecontroleerd hoe de buik aanvoelt.

Soms schat een arts in dat het verstandig is aanvullend bloedonderzoek te doen, meestal is dat niet nodig. Zo kan bijvoorbeeld met een bloedtest worden getest op mogelijke coeliakie. Om een chronische darmontsteking uit te sluiten kan getest worden op een verhoogd calprotectine gehalte in de ontlasting.

Controleren of er geen alarmsignalen zijn. Bijvoorbeeld bloed bij de ontlasting of bloedarmoede, gewichtsverlies zonder aanwijsbare oorzaak. In dat geval moet extra onderzoek worden gedaan, zoals een coloscopie.

Er zijn verschillende middelen die de ontlasting zachter kunnen maken en kunnen helpen als je vooral last hebt van verstopping of als je ontlasting moeizaam verloopt. Hieronder bespreken we deze medicijnen.

Bulkvormers
Bulkvormers zijn middelen die dezelfde eigenschappen hebben als oplosbare voedingsvezels. Ze kunnen zorgen voor een soepele ontlasting en een goede darmwerking. Bulkvormers kun je oplossen in water. Het is belangrijk dat je bij bulkvormers extra veel drinkt, omdat deze middelen zorgen voor verstopping als ze niet voldoende vocht kunnen opnemen. Het kan ook gebeuren dat de bulkvormers juist de klachten verergeren. Overleg dan met je arts of het verstandig is om ermee door te gaan.

Bulkvormers bevatten vaak zemelen, psylliumzaad of psylliumvezels. Je kunt ze zonder problemen langdurig gebruiken, omdat ze de darm niet beschadigen. Voorbeelden van bulkvormers zijn Metamucil® en Volcolon®.

Vochtbinders
houden vocht vast in de darm waardoor de ontlasting zachter wordt. Voorbeelden van vochtbinders zijn magnesiumhydroxide en magnesiumsulfaat en macrogol met als merknamen onder andere Movicolon®, Transipeg®, Forlax® en Molaxole®.

Darmprikkelende middelen
Darmprikkelende middelen activeren de darmbeweging door een chemische prikkeling van de darmwand. Hierdoor hebben ze een sterk laxerend effect. Deze middelen zijn niet geschikt voor langdurig gebruik omdat er aanwijzingen zijn dat ze het slijmvlies in de darmwand kunnen beschadigen. Overleg altijd met je huisarts over gebruik van laxeermiddelen. Voorbeelden zijn bisacodyl en natriumpicosulfaat.

Andere middelen die de darmwand prikkelen zijn natuurlijke middelen op basis van sennapeulen, bijvoorbeeld in laxeerthee. Wees hier ook voorzichtig mee. Gebruik ze niet te vaak en niet te lang achter elkaar. Raadpleeg je huisarts voor advies.

Linaclotide
Patiënten met matig tot ernstige PDS met verstopping kunnen baat hebben bij het medicijn linaclotide, dat op 2 manieren werkt: tegen verstopping en tegen pijn. Het wordt alleen onder bepaalde voorwaarden voorgeschreven door Maag-Darm-Lever-artsen. Vraag je arts om meer informatie.

Lees meer over medicijnen bij PDS.

Middelen tegen diarree zorgen ervoor dat de ontlasting wat vaster wordt of ze remmen de diarree. Deze middelen zijn met en zonder recept verkrijgbaar.

Diarreeremmers
Als je vaak last hebt van diarree kan je arts een diarreeremmer voorschrijven. Dit medicijn zorgt ervoor dat de ontlasting wat vaster wordt. Gebruik diarreeremmers niet dagelijks, tenzij je arts dat voorschrijft. Een voorbeeld is loperamide met als merknamen Imodium® en Diacure®.

Bulkvormers
Bulkvormers kunnen ook helpen bij diarree. Wanneer ze worden ingenomen met relatief weinig water kunnen ze de ontlasting vaster maken. Bulkvormers bevatten vaak zemelen, psyliumzaad of psylliumvezels. Je kunt ze zonder problemen langdurig gebruiken, omdat ze de darm niet beschadigen. Voorbeelden van bulkvormers zijn Metamucil® en Volcolon®.

Buikpijn en buikkrampen kunnen een grote invloed hebben op je dagelijks leven. Hieronder bespreken we medicijnen die kunnen helpen.

Pijnstillers
Als pijnstiller kun je paracetamol gebruiken. Je huisarts kan eventueel een sterkere pijnstiller voorschrijver als je veel pijn hebt. Ook voor pijnstillers geldt dat je ze beter niet langdurig kunt gebruiken. Wees voorzichtig met het gebruik van aspirine en ontstekingsremmende pijnstillers (zogenaamde NSAID’s), zoals ibuprofen en diclofenac. Deze medicijnen hebben invloed op het slijmvlies van de maag.

Krampwerende middelen
Bij PDS kan er sprake zijn van verhoogde spierspanning in de darmen. Krampwerende middelen hebben een verslappende werking op de spieren van het maag-darmstelsel. Zij kunnen deze spanning en krampen verminderen. Je huisarts kan je hierover advies geven. Voorbeelden zijn mebeverine met als merknaam Duspatal® en scopolaminebutyl met als merknaam Buscopan®.

Antidepressiva
Antidepressiva hebben bij ongeveer één op de vier mensen met PDS in een lage dosering al een gunstige werking op PDS klachten, met name op pijn. Bepaalde antidepressiva verminderen namelijk de gevoeligheid van de darm voor pijnprikkels en kunnen zo de pijn verminderen. Je huisarts kan je hierover meer informatie geven.

Lees meer over medicijnen bij PDS.

Naast medicijnen zijn er andere middelen die een positief effect kunnen hebben op de klachten bij PDS. Op basis van ervaringen blijkt dat sommige mensen met PDS baat hierbij hebben. Je kunt met je arts overleggen of je een middel kunt uitproberen.  Voor ervaringen kan je contact opnemen met de Prikkelbare Darm Syndroom Belangenorganisatie

Pepermuntoliecapsules
Al tientallen jaren is pepermuntolie een aanbevolen middel voor de behandeling van PDS. Uit verschillende studies blijkt dat door pepermuntoliecapsules één op de drie mensen met PDS verlichting van hun klachten ervaren. Het belangrijkste bestanddeel is menthol. Dit heeft een spierontspannende en pijnstillende werking.

Pepermuntolie is verkrijgbaar in capsules. Je kunt dan het beste de maagsapresistente capsules gebruiken, waardoor het middel vrijkomt in de darm en niet al in de maag. Dit middel is verkrijgbaar bij de apotheek en drogist.

Probiotica
Probiotica zijn goede bacteriën die de darmflora mogelijk gezond houden. Ze zijn verkrijgbaar in pillen, capsules, poeders of drankjes. Een gezonde darmflora draagt bij aan een goede spijsvertering, ondersteunt het immuunsysteem en zorgt zo voor een goede darmwerking. Het effect van probiotica op PDS is nog onduidelijk.  Op basis van ervaringen kunnen we zeggen dat sommige mensen met PDS baat hebben bij probiotica. Het is aan te raden om probiotica minstens vier weken achter elkaar te gebruiken om te bekijken of het effect heeft. Er is meer wetenschappelijk onderzoek nodig om aan te tonen of probiotica werkzaam zijn tegen PDS klachten.

Iberogast
Iberogast is een middel dat bestaat uit een mengsel van 9 plantaardige kruidenextracten. Op basis van ervaringen blijkt dat sommige mensen met PDS baat hebben bij dit middel. Ondanks positieve praktijkervaringen, is de werking van dit middel wetenschappelijk gezien onvoldoende aangetoond. Het middel is zonder recept verkrijgbaar in drogist en apotheek. Je kunt met je arts overleggen of je het middel kunt uitproberen.

Je huisarts kan hierover meer informatie geven en je eventueel doorverwijzen. Informeer bij je zorgverzekeraar of een therapie wordt vergoed. Voorbeelden van effectieve therapieën bij PDS zijn hypnotherapie, cognitieve gedragstherapie of bekkenbodemfysiotherapie. Van hypnotherapie/hypnose is wetenschappelijk bewezen dat ongeveer 70 % van de mensen met PDS er baat bij heeft. Er zijn speciale PDS-hypnotherapeuten en ook ziekenhuizen bieden PDS-hypnotherapie aan.

Een voedingsadvies is altijd een advies op maat. Als je zelf voedingsmiddelen mijdt omdat je denkt dat je er klachten van krijgt, bestaat het gevaar dat je voeding uiteindelijk heel eenzijdig wordt. Hierdoor kunnen tekorten aan voedingsstoffen ontstaan, zoals bepaalde vitamines en mineralen. Daarom is het aan te raden om voor voedingsadviezen altijd  naar een diëtist te gaan. De huisarts kan hier een doorverwijzing voor geven. Ook voor andere vragen over voeding kun je terecht bij een diëtist.

Vaak weet iemand met PDS zelf heel goed welke voeding bij hen klachten kan geven. Een diëtist kan met die informatie goede voedingsadviezen geven, zodat er geen tekorten aan voedingsstoffen ontstaan. Soms denken mensen dat voeding een rol speelt, maar weten ze niet precies om welke voedingsmiddelen het gaat. Ook hier kan een diëtist je helpen door voedingsmiddelen weg te laten uit de voeding en deze stap voor stap weer toe te voegen. We spreken dan van een eliminatiedieet. Het is belangrijk om tijdens dit dieet je klachtenpatroon nauwkeurig bij te houden.

Veel mensen met PDS ervaren een afname van hun klachten door het volgen van het FODMAP-beperkte dieet. FODMAP is een verzamelnaam voor Fermenteerbare Oligosachariden, Disachariden. Monosacchariden en Polyolen. Dit zijn soorten koolhydraten die slecht of niet opgenomen worden in de dunne darm.

In de dunne en de dikke darm houden deze koolhydraten extra vocht vast. Dit kan pijn en diarree  veroorzaken. De dikke darm bacteriën breken deze koolhydraten vervolgens af. Hierbij komen gassen vrij die de dikke darm kunnen prikkelen. Dit kan  klachten zoals diarree, een opgeblazen gevoel en buikpijn veroorzaken.

Hoe werkt dit dieet?
Het FODMAP beperkte dieet bestaat uit een eliminatiefase van zes weken waarin je producten met FODMAP’s zoveel mogelijk uit het menu schrapt. Daarna volgt de herintroductiefase, waarin je de FODMAP’s één voor één weer toevoegt om erachter te komen welke mogelijk klachten veroorzaken. Een diëtist adviseert hoe je de voedingsmiddelen weer geleidelijk toevoegt. Het FODMAP-beperkte dieet is een intensief dieet om te volgen. Begeleiding van een diëtist met kennis van het dieet is hierbij essentieel.

Uitgebreide informatie over dit dieet is te vinden op www.fodmapdieet.nl, www.fodmapfoodies.nl en op de site van de PDSB.

Er bestaan behandelmethoden die wellicht wat minder bekend of minder algemeen zijn.  Er bestaat geen wetenschappelijk bewijs dat ze effectief zijn. Deze methoden berusten vaak op ervaring en traditie. Enkele voorbeelden hiervan zijn acupunctuur, yoga, orthomoleculaire therapie en osteopathie.

Sommige mensen met PDS kunnen hier baat bij hebben. Je kunt bespreken met je huisarts of je een dergelijke behandelmethode kunt proberen