Alcohol en de spijsvertering

Kanker van de mond, keelholte en strottenhoofd
Bij een op de twee gevallen van kanker in de mond en keelholte gaat het om patiënten die een hoge alcoholinname hebben. Elk glas alcohol per dag verhoogt het risico op kanker in de mond met 15%, kanker van de keelholte met 13%, en strottenhoofdkanker met 9% ⁽²⁾.

Slokdarmkanker
Er is overtuigend bewijs dat het gebruik van alcohol samenhangt met een verhoogd risico op slokdarmkanker. Ieder glas per dag hangt samen met een verhoogd risico op slokdarmkanker van 25%. Daarnaast hebben mensen die dagelijks meer dan 7 glazen alcohol drinken, 960% meer kans op slokdarmkanker vergeleken met mensen die geen alcohol drinken ⁽³⁾.

Maagkanker
Er zijn aanwijzingen dat alcohol samenhangt met een verhoogd risico op maagkanker. Dit lijkt zich met name te beperken tot mensen die meer dan drie glazen per dag drinken ⁽⁴⁾.

Brandend maagzuur en gastritis
Mensen die regelmatig alcohol drinken hebben een hoger risico op brandend maagzuur. Door deze verhoogde maagzuurproductie kan het slijmvlies van de maag geïrriteerd raken en gaan ontsteken (gastritis) ⁽⁵⁾.

Alvleesklierkanker
Het verband tussen alcohol en het risico op alvleesklierkanker lijkt zich te beperken tot zware drinkers. Deze groep heeft ongeveer 30% meer kans op het ontwikkelen van alvleesklierkanker dan mensen die weinig drinken ⁽⁶⁾.

Alvleesklierontsteking (pancreatitis)
Alcoholconsumptie is een van de belangrijkste oorzaken voor zowel chronische als acute alvleesklierontsteking. Voor chronische alvleesklierontsteking geldt zelfs dat het de belangrijkste oorzaak is. Galstenen vormen de belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van acute alvleesklierontsteking. Alcohol vormt hiervoor de tweede oorzaak ⁽⁷⁾.

Bij alcohol wordt al snel aan de lever gedacht. Dat komt doordat de lever het orgaan is dat alcohol afbreekt. Alcohol is erg schadelijk voor de lever en vergroot het risico op verschillende leveraandoeningen. Maar zeker niet alle leverpatiënten drinken te veel. Leveraandoeningen kunnen ook door andere factoren veroorzaakt worden.

Leverkanker
Er is sterk bewijs dat alcohol het risico op leverkanker verhoogt. Ieder glas alcohol per dag verhoogt het risico op leverkanker met 4%. Met name bij een inname van 4 glazen of meer per dag is er bewijs voor een verhoogd risico ⁽⁸⁾.

Alcoholische leverziekten
Ongeveer 90-95% van de zware alcoholdrinkers ontwikkelt leververvetting. Van deze groep ontwikkelt ongeveer 35% meer ernstige vormen van alcoholische leverziekten, zoals hepatitis, fibrose, cirrose en leverkanker ⁽⁹⁾.

Darmkanker
Er is sterk bewijs dat alcohol samenhangt met een verhoogde kans op darmkanker, ook als er apart gekeken wordt naar de twee onderdelen van darmkanker; endeldarmkanker en dikkedarmkanker. Zo hangt ieder glas alcohol per dag samen met een verhoogd risico op darmkanker van 7%. Het risico op darmkanker wordt met name groter als men twee of meer glazen alcohol per dag drinkt ⁽¹⁰⁾.

Darmontstekingsziekten (IBD)
Er is nog veel onduidelijk over de relatie tussen alcohol en het risico op darmontstekingsziekten en het verloop hiervan, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Er zijn aanwijzingen dat alcohol bijdraagt aan een verhoogd risico op darmontstekingsziekten, bijvoorbeeld vanwege het effect op het immuunsysteem. Andere studies spreken dit tegen. Er is meer onderzoek nodig om iets over dit effect te kunnen zeggen ⁽¹¹⁾.

Prikkelbare darm syndroom (PDS)
Er is nog veel onduidelijk over de relatie tussen alcohol en PDS. Verschillende studies laten geen verband zien. Mensen met PDS geven echter zelf vaak aan dat zij alcohol ervaren als een voedingsmiddel dat de klachten kan verergeren. Er is meer onderzoek nodig om iets over dit effect te kunnen zeggen ⁽¹²⁾.

Alcohol heeft ook effecten op je microbioom en je darmwand. Het drinken van alcohol kan zorgen voor een vermindering van ‘goede bacteriën’ en een groei van ‘slechte bacteriën’, waardoor het microbioom uit balans raakt. Ook vergroot alcohol de doorlaatbaarheid van de darmwand, waardoor schadelijke stoffen makkelijker het lichaam binnendringen. Dit vergroot de kans op bacteriële infecties en ontstekingen aan organen in het lichaam ^(13,14).