Darmkanker ontstaat meestal uit een poliep. Een poliep is een goedaardige voorloper van darmkanker. Veel mensen hebben een poliep. Het is een soort bobbeltje binnenin de darm dat op den duur kan uitgroeien tot een kwaadaardig gezwel. De meeste poliepen groeien niet uit tot darmkanker. Kanker kan op meerdere plekken in de darm ontstaan. Ongeveer 70% ontstaat in de laatste delen van de dikke darm, waarvan weer 30% in het allerlaatste deel: de endeldarm.
Oorzaak van darmkanker
Er is niet één oorzaak te geven van darmkanker. Wel zijn er dingen die de kans op darmkanker vergroten. Darmkanker komt vooral voor bij mensen ouder dan 50 jaar. Er zijn meerdere factoren die een rol spelen bij het ontstaan van darmkanker. Bij een kleine groep is er een erfelijke aanleg voor darmkanker. In die families komt darmkanker vaker voor dan in andere families. Daarnaast spelen omgevingsfactoren een grote rol bij het ontstaan van alle vormen van darmkanker. Met omgevingsfactoren bedoelen we onder andere ons voedingspatroon en onze leefstijl. Door ongezond eten en weinig beweging is de kans op darmkanker groter. Overgewicht, veel alcohol drinken en vaak bewerkt en rood vlees eten zijn risicofactoren voor darmkanker.
De risicofactoren voor darmkanker zijn onderverdeeld in twee groepen: beïnvloedbare en niet-beïnvloedbare risicofactoren. Aan de niet-beïnvloedbare factoren kan je zelf niks doen. Op de beïnvloedbare risicofactoren kan je extra alert zijn en zo de kans op darmkanker verkleinen. Toch is het dan nog steeds mogelijk om darmkanker te krijgen.
Beïnvloedbare risicofactoren
Gewicht
Mensen met overgewicht en veel lichaamsvet en buikvet hebben een verhoogde kans op darmkanker. Het is dus belangrijk om te zorgen voor een gezond gewicht, ook ondergewicht moet voorkomen worden.
Voeding
Een westers voedingspatroon vergroot de kans op darmkanker. In niet-westerse landen komt deze vorm van kanker namelijk minder vaak voor. Darmkanker lijkt ook minder vaak voor te komen bij vegetariërs.
Voor een gezond voedingspatroon kun je de richtlijnen goede voeding aanhouden. Kies voor gezonde producten en varieer volop! Zo krijg je alle voedingsstoffen binnen die het lichaam nodig heeft. Eet dagelijks voldoende vezel. Vezels vind je in plantaardige producten zoals groente, fruit, volkorengraanproducten, peulvruchten en noten en zaden. Van vezels is bekend dat ze het risico kunnen verlagen op darmkanker.
Daarnaast is het advies om niet meer dan 500 gram vlees per week te eten, waarvan maximaal 300 gram rood vlees, zoals rundvlees en varkensvlees. Bewerkt vlees, vleeswaren en vette vleessoorten staan niet in de schijf van vijf. Vanwege de negatieve effecten op de gezondheid geldt het advies niet te vaak vleeswaren, bewerkt vlees en vette vleessoorten te eten.
Lees hier meer tips hoe je goed voor je spijsvertering kunt zorgen.
Bewegen
Regelmatige lichaamsbeweging kan bescherming bieden tegen darmkanker.
Beweeg iedere dag minimaal 30 minuten. Het gaat hierbij om matig intensief bewegen zoals wandelen, fietsen of tuinieren. Neem bijvoorbeeld de trap in plaats van de lift, fiets naar je werk of ga een half uurtje wandelen na het eten. Verminder de tijd die je zittend doorbrengt. Bij overgewicht wordt per dag 60 minuten beweging geadviseerd.
Roken en alcohol
Darmkanker komt vaker voor bij rokers dan bij niet-rokers. Ook (overmatig) alcoholgebruik vergroot de kans op darmkanker.
Aanbeveling: Rook niet en drink liever geen alcohol of beperk de alcohol inname tot maximaal 1 glas per dag*
*advies Gezondheidsraad
Niet beïnvloedbare risicofactoren
Chronische ontsteking van de dikke darm
Je hebt ook een grotere kans om darmkanker te krijgen bij een chronische ontsteking van de dikke darm. Zoals bij colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. De kans op darmkanker wordt zo’n tien jaar na de diagnose groter. Daarom krijgen mensen met chronische darmontsteking regelmatig een darmonderzoek.
Als je eerder behandeld bent voor darmkanker
De kanker kan terugkomen bij mensen die eerder darmkanker hebben gehad. Daarom blijven mensen een aantal jaren onder controle na de behandeling van darmkanker en endeldarmkanker.
Erfelijke aanleg voor darmkanker
Meestal speelt erfelijkheid geen rol bij darmkanker, maar heel soms wel. Bij sommige families komt opvallend veel darmkanker voor. De arts stelt dan voor om te onderzoeken of er erfelijke aanleg is voor darmkanker. Erfelijke aanleg betekent dat je een grotere kans hebt op darmkanker dan iemand zonder erfelijke aanleg.
Aandoeningen die de kans op darmkanker kunnen vergroten:
het Lynch-syndroom
Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP of AFAP)
MUTYH geassocieerde polyposis (MAP)
De arts kan deze aandoeningen opsporen met erfelijkheidsonderzoek. De arts kijkt dan bijvoorbeeld of er een fout in het APC-gen zit. Ook kan de arts onderzoeken of er sprake is van microsatelliet instabiliteit (MSI).
Niet altijd wordt de oorzaak gevonden waarom er veel darmkanker voorkomt in families. Mensen uit families waar veel darmkanker voorkomt, krijgen regelmatig een darmonderzoek.
Veelgestelde vragen over darmkanker en het bevolkingsonderzoek
We hebben de meest gestelde vragen en antwoorden over darmkanker en het bevolkingsonderzoek darmkanker op een rij gezet. We kunnen geen persoonlijke medische adviezen geven en hebben geen artsen in dienst. Voor persoonlijke vragen is ons advies om contact met je huisarts op te nemen.
De Maag Lever Darm Stichting zet zich in om darmkanker te voorkomen, te bestrijden en de gevolgen ervan voor patiënten te verminderen. Dit doen wij door voorlichting te geven en innovatief onderzoek te financieren. Darmkanker is vaak goed te behandelen als je er op tijd bij bent. Daarom hebben we er mede voor gezorgd dat het bevolkingsonderzoek darmkanker er is gekomen. Wij kunnen ons werk echter alleen doen met de steun van donateurs.
'Darmkanker wordt vaak te laat ontdekt bij jongere mensen. Dat heeft grote gevolgen, vooral als je vol in het leven staat. Met ons onderzoek willen we achterhalen hoe darmkanker op jongere leeftijd ontstaat.'
ANBI/RSIN nr: 007247849
