Als je last hebt van veel diarree is het belangrijk dat je veel drinkt en zorgt dat je voldoende zout binnenkrijgt. Dit is om het verlies van vocht en zouten via de ontlasting te compenseren en uitdroging te voorkomen. Bij de drogist en apotheek is ORS (Oral Rehydration Solution) verkrijgbaar. Dit poeder kan je oplossen in water om alle benodigde zouten aan te vullen.
Galstenen
Wat is het?
Onze lever maakt gal aan. Gal is nodig om vetten af te breken en te verbranden. De gal wordt tijdelijk opgeslagen in de galblaas voordat het via de galwegen naar de darmen gaat. Als gal langere tijd ‘stilstaat’ in de galblaas of als er een infectie in de galblaas is, kan de galvloeistof gaan indikken.
Deze ingedikte gal kan uiteindelijk verstenen en galstenen vormen. Galstenen ontstaan meestal in de galblaas, maar kunnen ook in de galwegen voorkomen.
Soms zijn galstenen heel klein, maar ze kunnen ook zo groot als knikkers zijn. Er zijn verschillende soorten galstenen. Dit hangt af van de stof waaruit ze zijn opgebouwd. Zo zijn er cholesterolstenen en pigmentstenen. Pigmentstenen zijn stenen van de gele kleurstof uit de gal (bilirubine). Cholesterolstenen komen het meest voor.
alle info op een rijin onze brochure over galstenen
De lever
De lever is een orgaan met veel verschillende functies. Behalve de aanmaak van galvloeistof vindt ook opslag van vitaminen en mineralen in de lever plaats. In de lever worden veel belangrijke stoffen geproduceerd zoals eiwitten en vetten. Daarnaast maakt de lever giftige stoffen en medicijnen onschadelijk en speelt dit orgaan een belangrijke rol bij de energiehuishouding. De lever heeft een grote reservecapaciteit en een groot herstelvermogen. De lever ligt rechtsboven in de buikholte, tegen het middenrif en onder de ribben.
De galblaas
De galblaas is een klein, peervormig zakje waarin galvloeistof tijdelijk opgeslagen wordt. Gal wordt gemaakt door de lever. Via de galwegen komt de galvloeistof in de galblaas terecht. Als vet eten de maag verlaat, trekt de galblaas samen. Galvloeistof komt dan via de galwegen in de twaalfvingerige darm terecht. Daar worden de vetten afgebroken. De galblaas ligt rechtsboven in de buikholte, tegen de onderkant van de lever aan.
Oorzaak van galstenen
Het is onduidelijk hoe galstenen precies ontstaan. ‘Stilstaande gal’ lijkt een belangrijke rol te spelen. Steeds als de galblaas samenknijpt om gal naar de darmen te sturen, kan er een restje gal achterblijven. Als steeds dezelfde gal achterblijft, kan dat gaan indikken en langzaam verstenen.
Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de galblaas zich niet helemaal leegknijpt bij maaltijden. In gal zit cholesterol. Zit er veel cholesterol in de gal dan lijkt de kans op cholesterolstenen groter. Cholesterolstenen komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Vrouwelijke hormonen spelen hierbij waarschijnlijk een rol. Galstenen ontstaan ook vaker tijdens de zwangerschap. Overgewicht, erfelijke factoren en snel afvallen maken de kans op galstenen eveneens groter.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij galstenen
Veel mensen hebben galstenen, zonder daar ooit klachten van te hebben. Pas wanneer een galsteen klem komt te zitten, ontstaan er klachten. De galvloeistof kan dan niet meer goed doorstromen.
Als een galsteen langere tijd klem blijft zitten in de galwegen, kunnen complicaties ontstaan:
- Ontsteking van de galwegen of galblaas (cholangitis of cholecystitis)
Een klem zittende galsteen kan ervoor zorgen dat jouw galwegen en/of jouw galblaas gaan ontsteken. Je voelt je dan ziek en je hebt koorts. - Acute alvleesklierontsteking (pancreatitis)
Soms kan ook de alvleesklier gaan ontsteken bij galstenen. Je voelt zich dan erg ziek, je hebt koorts en een aanhoudende pijn diep in jouw bovenbuik en in jouw rug.
Hester: 'Ik bleek een galblaas vol knikkers te hebben.'
Hester heeft regelmatig flinke pijnaanvallen. Aanvankelijk ’s nachts, maar ook steeds vaker overdag. Uiteindelijk bleek zij galstenen te hebben. Haar galblaas werd verwijderd.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van galstenen
De huisarts kan meestal de diagnose ‘galstenen’ stellen op basis van jouw klachten. Verder onderzoek is nodig om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen. Hiervoor word je doorverwezen naar een maag-darm-leverarts (MDL-arts), chirurg of internist in het ziekenhuis. Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk:
Echografie
In de meeste gevallen kan de diagnose van kalkhoudende galstenen gesteld worden met een echografie. Dit is een onderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van geluidsgolven. Niet-kalkhoudende galstenen zijn meestal niet te zien op een echografie.
MRI-scan
Met een MRI-scan kan de arts alle soorten galstenen in de galblaas en vooral in de galwegen opsporen. Een MRI-scan maakt gebruik van een sterk magnetisch veld.
Soms kan de arts de galsteen met beide onderzoeken niet terugvinden. De galsteen kan dan al met de ontlasting uit het lichaam zijn verdwenen. Vaak kan de diagnose dan toch gesteld worden. Bijvoorbeeld omdat de arts andere galstenen in uw galblaas ziet. Of omdat de arts uitgezette galwegen vaststelt.
Behandeling van galstenen
Als galstenen geen klachten geven is behandeling niet nodig. Vaak worden galstenen bij toeval gevonden als er om andere redenen een buikonderzoek wordt gedaan. Ook als het bij één galsteenaanval blijft en je daarna geen klachten meer hebt, hoef je niet behandeld te worden.
Als je klachten blijft houden of de pijnaanvallen telkens terug blijven komen, kan de galblaas met een operatie verwijderd worden. Als een operatie niet wenselijk of mogelijk is, kan voor een andere behandeling gekozen worden.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij galstenen
Onderwerpen die hiermee te maken hebben
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV)
Prof. dr. Rob de Man, MDL-arts
Laatst herzien:
September 2017
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
