Wat is het?

Een vertraagde maagontlediging is het gevolg van een storing in de bewegingen van de maag. De maagspier trekt te weinig of te onregelmatig samen. Voedsel blijft langer dan normaal in de maag doordat de maag niet regelmatig geleegd wordt.

De maag

In de maag wordt je eten voorbereid op de vertering. De maag produceert maagsap met daarin onder andere spijsverteringsenzymen. Voedsel wordt in de maag gekneed, fijngemalen en goed vermengd met het maagsap. Normaal gesproken blijft voedsel ongeveer drie uur in de maag voordat het wordt afgegeven aan de dunne darm.

Bij een erg vetrijke maaltijd duurt het iets langer dan drie uur. Als je last hebt van een vertraagde maagontlediging, blijft voedsel vaak veel langer in je maag. In sommige gevallen wordt voedsel ook in te grote brokken (onvoldoende fijngemalen) afgegeven aan de dunne darm. Dit wordt ook wel een luie maag genoemd.

Oorzaken van een vertraagde maagontlediging

Onbekende oorzaak

Bij veel mensen is de oorzaak van een vertraagde maagontlediging niet bekend. Bij onderzoek zijn er geen afwijkingen aan de maag te zien. Een vertraagde maagontlediging behoort in dat geval tot de zogenaamde functionele buikklachten of functionele maagdarmklachten. Dat wil zeggen dat de klachten veroorzaakt worden door een verstoorde functie van de maag, maar dat er geen zichtbare afwijking te vinden is. De oorzaak hiervan is onbekend, maar waarschijnlijk spelen stress en spanningen een rol.

Dit betekent niet dat er niets aan de hand is. Het is duidelijk dat de maag niet goed functioneert (vandaar de ‘functionele klachten’), maar dat niet met diagnostische methoden van nu te vinden is wat er mis gaat. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat functionele maagklachten te maken hebben met de samenwerking tussen de hersenen en de maag. Onze hersenen en de maag staan constant met elkaar in verbinding en sturen signalen naar elkaar. Zoals signalen over honger, of misselijkheid en braken. Deze communicatie verloopt via ons zenuwstelsel, de zenuwen in onze maag en darmen en in de hersenen. Dit wordt ook wel de hersen-darm-as genoemd. Deze zenuwen kunnen we zelf niet sturen of beïnvloeden. Het lijkt erop dat er te veel, te weinig of verkeerde signalen naar de hersenen vanuit de maag worden gestuurd en andersom. Dit kan de maagklachten verklaren. Wel is het nog onduidelijk waardoor deze verstoring precies optreedt. Maar, belangrijk om te weten: het is dus niet zo dat deze klachten ‘tussen je oren zitten’, zoals vroeger vaak gedacht werd. Ze hebben geen psychische oorzaak. Wel kunnen psychische factoren, zoals stress en angst, maagklachten verergeren.

Omdat de verstoorde signalen niet te zien zijn, is het ook niet nodig om een gastroscopie te ondergaan. Bij een gastroscopie wordt dan niets afwijkends gevonden. Een gastroscopie is een vervelend onderzoek, met een (weliswaar heel klein) risico op schade aan je maag of slokdarm. Het kan dus beter niet uitgevoerd worden wanneer het niet echt noodzakelijk is. Als je hier in jouw situatie vragen over hebt, dan kun je dit het beste zelf met je behandelend arts bespreken.

Aantoonbare oorzaak

In andere gevallen is er wel een aantoonbare oorzaak of afwijking te vinden voor een vertraagde maagontlediging:

Hoe herken ik het?

Klachten en symptomen bij vertraagde maagontlediging

Misselijkheid en soms braken na de maaltijd zijn veelvoorkomende klachten bij een vertraagde maagontlediging. Bij een ernstig vertraagde maagontlediging wordt het braaksel meestal met grote kracht uitgestoten. Ook gaat het dan vaak om grote hoeveelheden braaksel ineens.

Daarnaast kun je last hebben van de volgende klachten:

Ariënne: 'Ik heb constant het gevoel dat ik vol zit.'

Ariënne heeft vertraagde maaglediging, ofwel gastroparese. ‘In mijn hoofd ben ik de hele dag mijn eetmomenten aan het plannen.’

Lees hier haar verhaal

Hoe gaat het verder?

Diagnose van vertraagde maagontlediging

Een vertraagde maagontlediging wordt meestal vastgesteld met één van onderstaande onderzoeken:

Behandeling van vertraagde maagontlediging

Een vertraagde maagontlediging kan behandeld worden met medicijnen die de werking van de spieren in de maag stimuleren. Deze spieren moeten ervoor zorgen dat voedsel goed wordt gekneed en fijngemalen voordat het wordt afgegeven aan de twaalfvingerige darm. Daarnaast moeten de spieren in de maagwand het maagsap goed mengen met het voedsel. Deze vermenging is belangrijk voor een goede vertering. Medicijnen die de spieren van het maagdarmkanaal stimuleren, heten prokinetica. Deze medicijnen zorgen ervoor dat de spieren in de maagwand regelmatiger samentrekken. Deze medicijnen verminderen tevens de misselijkheid. Bij zeer ernstige klachten, wanneer de voedingsadviezen en medicijnen onvoldoende helpen, kan sondevoeding een oplossing zijn. Slechts in zeer zeldzame gevallen is een operatieve ingreep noodzakelijk.

Wat kan ik doen?

Tips en adviezen bij vertraagde maagontlediging

Bij een luie maag wordt de voeding te langzaam gekneed, onvoldoende vermengd met maagsap en niet goed voortbewogen richting de twaalfvingerige darm. Daarnaast is bekend dat de maag meer tijd nodig heeft om vette maaltijden te ‘verwerken’. Om klachten te verminderen is het dus in ieder geval belangrijk om vette voedingsmiddelen zoveel mogelijk te vermijden. Andere tips zijn:

  • Verdeel maaltijden over de dag.
  • Gebruik liever meerdere kleine maaltijden in plaats van drie grote maaltijden per dag.
  • Vermijd erg vet eten.
  • Eet rustig en kauw voedsel heel goed.
  • Vermijd grote hoeveelheden gasvormende producten, zoals koolsoorten, paprika, ui, knoflook, prei, noten en rauwkost.
  • Vermijd koolzuurhoudende frisdranken en bier.
  • Probeer regelmatig en gezond te eten, ook al heb je minder trek.
  • Een diëtist kan je helpen een gezond voedingspatroon samen te stellen.

Lotgenotencontact

Gastrostars is de patiëntenorganisatie voor iedereen met een maagverlamming en andere bijkomende lichamelijke aandoeningen zoals een vertraagde of slecht werkende darmfunctie. Ook is er een besloten Facebookgroep voor lotgenotencontact: lotgenotencontact Gastroparese & Darmfalen. Hier kan je terecht voor lotgenotencontact en informatie op het gebied van gastroparese en darmfalen.

Colofon

Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting

In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark  van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg


Laatst herzien:
2013

We houden je graag op de hoogte

We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.

Doneer aan de Maag Lever Darm Stichting

Alleen dankzij de steun van donateurs kunnen wij ons werk blijven doen

Doneer