Anaal fissuur

Wat is het?

Een anaal fissuur is een fissuur in de anus. Een fissuur in de anus is een kloofje of een scheurtje in de anus. Vaak loopt de fissuur in de lengterichting van de bilspleet, aan de voorkant of achterkant van de anus. Anale fissuren komen vooral voor bij jonge mensen en mensen van middelbare leeftijd.

Chirurg-Proctoloog Charlotte Molenaar (Proctoskliniek Bilthoven) beantwoordde tijdens een Facebook live-video vragen van kijkers over anale klachten. 

Last van anale klachten?

Als je denkt dat je last hebt van anale klachten, kun je op de website van analeklachten.online terecht voor meer informatie. Zij hebben een online tool ontwikkeld om te achterhalen of je last hebt van anale klachten en wat je er vervolgens aan kunt doen. Je kunt hier ook terecht voor vragen. Deze website is tot stand gekomen door samenwerking met chirurgen die gespecialiseerd zijn in de proctologie uit heel Nederland.

Oorzaken van anaal fissuur

Een anaal fissuur kan verschillende oorzaken hebben:

Verstopping

Door verstopping of constipatie en hard persen (om de ontlasting kwijt te raken) kan een fissuur ontstaan. Met verstopping bedoelen we harde, droge ontlasting. Het is dus belangrijk om te zorgen dat de ontlasting zacht en soepel blijft.  Tips en adviezen om verstopping te voorkomen

Een verhoogde spanning (een soort kramp) van de kringspier

Deze verhoogde spanning wordt meestal verergerd door de pijn die de fissuur veroorzaakt. Het is daarom lastig om van de klachten af te komen. Een verkramping van de kringspier zorgt ook voor een verminderde doorbloeding, waardoor een wondje minder goed geneest.

Chronische darmontsteking

Wondjes en fissuren bij de anus komen voor als verschijnsel bij chronische darmontstekingen en met name bij de ziekte van Crohn.

Hoe herken ik het?

Klachten en symptomen bij anaal fissuur

Anuskloofjes zijn met name erg pijnlijk tijdens de stoelgang. Daarnaast kan de ontlasting gepaard gaan met helderrood bloedverlies of bloed bij het afvegen. Soms hebben mensen door de pijn last van verkramping van de kringspier. Verkramping van de kringspier heeft tot gevolg dat de doorbloeding in de kringspier vermindert. Hierdoor genezen wondjes, zoals fissuren, minder goed. Vaak worden de klachten chronisch. Dit komt doordat de verkramping van de kringspier toeneemt als gevolg van de pijn die een fissuur veroorzaakt.

Hoe gaat het verder?

Diagnose van anaal fissuur

De diagnose wordt meestal gesteld op basis van de klachten en een lichamelijk onderzoek door een arts. De huisarts bekijkt (het gebied rondom) de anus en kan zo een fissuur vaststellen. Zo nodig kan de huisarts met een vinger de binnenkant van de anus en endeldarm onderzoeken. Dit wordt een rectaal toucher genoemd.

In sommige gevallen is meer onderzoek noodzakelijk om de diagnose te kunnen stellen. Dit kan door middel van een kijkonderzoek van de anus en endeldarm; een proctoscopie of een sigmoïdoscopie. De arts kan met dit onderzoek via de anus de binnenkant van de anus en de endeldarm bekijken.

Behandeling van anaal fissuur

In eerste instantie zal de arts adviezen geven om de ontlasting zacht en soepel te houden. Eventueel kan de arts middelen voorschrijven die de ontlasting zachter maken. Adviezen voor een zachte ontlasting vind je ook onder tips en adviezen.

Een anale fissuur kan worden behandeld met een zalf. Er zijn verschillende soorten zalven:

Lidocaïnezalf

Zalf met lidocaïne werkt met name verdovend en pijnstillend.

Zinkzalf

Zinkzalf zorgt ervoor dat de huid droog blijft. De zinkzalf beschermt de huid tegen vocht en ontlasting en zorgt voor indroging van het wondje.

Zalf met isosorbidedinitraat (ISDN)

Zalf die isosorbidedinitraat (ISDN) bevat, zorgt ervoor dat de bloedtoevoer in de anus bevorderd wordt. Dit bevordert het herstel van het kloofje. Deze zalf wordt meestal pas voorgeschreven wanneer bovenstaande adviezen en zalfjes geen effect hebben vanwege de bijwerkingen die de zalf kan hebben.

Diltiazem zalf

Deze zalf heeft een zelfde effect als isosorbidedinitraat met mogelijk wat minder bijwerkingen.

Botuline injecties

Soms kan een injectie de behandeling zijn van een anuskloofje. Dit heet een botuline injectie. Botuline injecties rond de anus kunnen soms  goede resultaten geven. Botuline verlaagt tijdelijk de verhoogde spanning van de kringspier. Hierdoor verdwijnt de verkramping, de doorbloeding verbetert en het kloofje kan genezen. De werking van de injectie duurt ongeveer drie maanden. Eventueel kan de injectie herhaald worden.

Operatie

Wanneer de klachten blijven bestaan, ook na langdurige behandeling met bovenstaande middelen, kan er soms een operatie worden gedaan. Deze ingreep wordt niet heel vaak meer toegepast en kan bijwerkingen zoals incontinentie geven.

De operatiemethode die soms wordt toegepast is de zogenoemde LIS-methode (LIS = laterale interne sfincterotomie). Hierbij wordt via een klein operatiewondje naast de anus het binnenste deel van de sluitspier aan de zijkant ingeknipt. De spanning op de fissuur verminderd vervolgens waardoor deze kan genezen.

Wat kan ik doen?

Tips en adviezen bij anaal fissuur
Om anale fissuren te voorkomen en de genezing te bevorderen, is het belangrijk om te zorgen dat jouw ontlasting zacht en soepel is Als jouw ontlasting zacht is, hoef je niet hard te persen om de ontlasting kwijt te raken. De kans dat fissuren ontstaan is dan klein en bestaande wondjes krijgen de kans om te genezen. Onderstaande adviezen helpen de ontlasting zacht en soep te houden:

Voedingsvezels zijn onmisbaar voor een gezonde spijsvertering en een goede ontlasting. Zo zorgt een vezelrijk ontbijt ervoor dat de werking van de darm op gang komt. Vezels werken als een spons en houden vocht vast waardoor de ontlasting zacht en soepel blijft. Ook stimuleren vezels de darmbeweging. Voorbeelden van vezelrijke voeding zijn groente, fruit en volkoren producten. Op www.vezeltest.info kan je testen of je dagelijks voldoende vezels eet.

Colofon

Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting

In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark  van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg


Laatst herzien:
2013

We houden je graag op de hoogte

We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.

Doneer aan de Maag Lever Darm Stichting

Alleen dankzij de steun van donateurs kunnen wij ons werk blijven doen

Doneer
7 oktober is Deltaplan Ameland
Doneer nu voor onderzoek naar alvleesklierkanker.
Doneer nu
Al meer dan €90.000 opgehaald