Het vroeg kunnen voorspellen of patiënten met gevorderde endeldarmkanker een operatie nodig hebben of niet, om zo onnodige operaties te voorkomen

Jaarlijks krijgen ongeveer 4000 Nederlanders de diagnose endeldarmkanker. Ongeveer de helft van deze patiënten heeft bij diagnose lokaal gevorderde ziekte, en wordt behandeld met chemotherapie en bestraling (chemoradiatie), gevolgd door chirurgie. De procedure geeft regelmatig complicaties na de operatie, zoals incontinentie, diarree, seksuele stoornissen en blijvend stoma. Bij 15-20% van de patiënten is de behandeling zo effectief dat de tumor volledig verdwijnt (pathologisch complete respons, pCR). Deze patiënten zijn achteraf gezien ‘voor niets’ geopereerd. Daarom wordt bij patiënten bij wie voor de operatie op beeldvorming geen tumor meer gezien wordt, een operatie steeds vaker achterwege gelaten. 

Een manier om het percentage patiënten met pCR te verhogen is het geven van een extra bestralingsdosis op de tumor (boost). Het effect hiervan wordt onderzocht. Tussentijdse resultaten laten vaker pCR zien bij patiënten die met een boost zijn behandeld (39%) dan bij patiënten in de controle groep (28%). Echter, een boost verhoogt de kans op bijwerkingen en zou daarom idealiter alleen gegeven worden aan patiënten die hier ook daadwerkelijk baat bij hebben. 

Om de behandeling van patiënten te personaliseren, is het van belang om de kans op een complete respons nauwkeurig te voorspellen. Uit voorgaande studies is gebleken dat dit mogelijk is aan de hand van tumorkenmerken die gezien worden op CT-scans, MRI-scans en biopten (hapjes weefsel) die standaard verkregen worden in het zorgpad.

Met deze studie willen ze aan de hand van specifieke (tumor)kenmerken, die beschikbaar zijn voorafgaand aan de behandeling, een voorspellend model ontwikkelen dat kan helpen bij het selecteren van patiënten voor chemoradiatie met boost. 

Ze onderzoeken of het optreden van een pCR voorspeld kan worden met behulp van ‘radiomics’ en de mate van immuunreactie van het lichaam tegen de tumor. Hiertoe worden CT– en MRI-scans en biopten onderzocht. Vervolgens combineren ze de resultaten met klinische karakteristieken om het optreden van pCR nauwkeurig te voorspellen, in aan- en afwezigheid van de boost. 

In de meeste gevallen werven de onderzoekers hun eigen deelnemers. De meeste onderzoeken in onze database lopen al enige tijd of zijn afgerond. De onderzoekers hebben dan al voldoende patiënten gevonden voor het onderzoek. Je kunt je dat niet meer aanmelden. Over het algemeen werven de onderzoekers zelf nu eigen deelnemers. Als het onderzoek net is gestart is ons advies om de website van het ziekenhuis/instelling in de gaten te houden of contact op te nemen met op te nemen met de contactpersoon van het onderzoek. Dit staat op de site van de onderzoeksinstelling. 

Wij brengen geen patiënten in contact met de onderzoekers. Het contact dat wij hebben met de onderzoeker is inhoudelijk en verwijzen niet iemand door tenzij de onderzoekers dit hebben aangegeven. Dan is dit aangegeven in de bovenstaande tekst. 

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een ingewikkeld proces dat vaak meerdere jaren duurt. Wetenschappelijk onderzoek moet zorgvuldig uitgevoerd worden om uiteindelijk conclusies te kunnen trekken. Er bestaan veel verschillende type onderzoeken die allemaal weer zijn voor- en nadelen hebben. Uiteindelijk draagt ieder onderzoek bij aan het verhogen van de kennis over een bepaald onderwerp. Je hebt veel onderzoeken nodig om te kunnen zeggen dat iets betrouwbaar is. En het dus wetenschappelijk is bewezen. Daarom duurt het vaak ook lang voordat nieuwe een behandeling of bepaalde medicatie in de reguliere behandelingen toegepast kan worden.

In wetenschappelijk onderzoek zijn vaak proefpersonen nodig. Dit zijn gezonde mensen of patiënten die vrijwillig meewerken aan een onderzoek naar nieuwe behandelingen of medicijnen.

Deelname aan een wetenschappelijk onderzoek kan gunstig zijn omdat je bijvoorbeeld een nieuwe behandeling krijgt die de klachten kan verminderen of waardoor het mogelijk is om (sneller) beter te worden. Ook voor anderen is deelname waardevol omdat je een bijdrage levert aan onderzoek naar bijvoorbeeld nieuwe behandelingen. Er kunnen ook nadelen zitten aan deelname, zoals risico’s die je loopt omdat het een nieuwe behandeling betreft, eventuele bijwerkingen en de tijd en moeite die je erin stopt.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) zorgt voor de bescherming van proefpersonen die deelnemen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Op de website van CCMO kun je terecht voor alle belangrijke informatie met betrekking tot het meedoen aan onderzoek. 

Aanvullende informatie vind je op de website van Rijksoverheid 

Daarnaast kun je ook je behandelend arts vragen of hij/zij weet welke onderzoeken er op dit moment lopen voor de aandoening die je hebt. De arts kan je meer vertellen over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeken mogelijk geschikt kunnen.