Wat is het?

Ischemie ontstaat door een plaatselijke belemmering van de bloedtoevoer. Hierdoor ontstaat een zuurstoftekort in het weefsel. Colitis betekent ‘een ontsteking van de dikke darm’. Ischemische colitis is dus een ontsteking van de dikke darm die ontstaat doordat (een deel van) de dikke darm te weinig zuurstof krijgt vanwege een probleem in de bloedtoevoer.

In de darmwand lopen veel bloedvaten. Hierdoor gebeurt het maar zelden dat de bloedtoevoer in een deel van de darm helemaal is geblokkeerd. Wanneer dat wel gebeurt, sterft het darmweefsel af vanwege een gebrek aan zuurstof. Dit afsterven van weefsel wordt necrose genoemd. Wanneer de bovenste darmslagader afgesloten raakt, ontstaat een noodsituatie: de totale bloedtoevoer naar de darm wordt volledig geblokkeerd. In dat geval is de kans dat darmweefsel afsterft veel groter dan wanneer een kleinere slagader verderop in de darm geblokkeerd wordt.

Ischemische colitis komt voornamelijk voor bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar. Ischemie kan ook ontstaan in de dunne darm.

Oorzaken van ischemische colitis

Ischemische colitis ontstaat meestal als gevolg van een aandoening aan het hart. Een aandoening van het hart kan gepaard gaan met meer kans op trombose of een bloedpropje in de bloedvaten van de dikke darm.

Een acute belemmering ontstaat meestal doordat een bloedpropje klem komt te zitten in een bloedvat. Dit wordt ook wel trombose genoemd. Een belemmering kan ook langzamer ontstaan. Vaak is er dan sprake van atherosclerose (slagaderverkalking). Hierbij ontstaat de vernauwing geleidelijk en treedt er op den duur een totale afsluiting op. Dit wordt ook wel chronische ischemie genoemd.

In zeldzame gevallen kunnen anticonceptie (de pil) en medicijnen tegen migraine een  ischemische colitis veroorzaken. Meestal zijn er dan meerdere oorzaken aan te geven. Daarnaast kan grote inspanning (bijvoorbeeld een marathon lopen) een ischemische colitis uitlokken. Wanneer ischemische colitis bij jongeren ontstaat, moet aan deze oorzaken gedacht worden. In een enkel geval is een volvulus de oorzaak van een verminderde bloedtoevoer in de dikke darm. Een volvulus is een draaiing van de darm waardoor zowel het transport van voedsel als de aanvoer van bloed belemmerd wordt. Een volvulus kan in de dikke en in de dunne darm ontstaan.

Hoe herken ik het?

Klachten en symptomen bij ischemische colitis

Patiënten met ischemische colitis hebben voornamelijk last van heftige  buikpijn. Meestal zit de pijn aan de linkerkant maar het kan ook in de rest van de buik gevoeld worden. De pijn kan plotseling ontstaan bijvoorbeeld bij een acute belemmering van de bloedtoevoer door trombose. In dat geval is de pijn vaak heel ineens hevig. Bij chronische ischemie is de buikpijn meer zeurderig.

Vaak is er sprake van bloedverlies via de anus. Het bloed kan vloeibaar zijn maar ook als donkerrode klontjes in de ontlasting zitten. In de meeste gevallen hebben patiënten wat verhoging. Door het gebrek aan zuurstof raakt de darm beschadigd en ontstaan er zweren. In ernstige gevallen sterft darmweefsel af door het zuurstoftekort.   

Hoe gaat het verder?

Diagnose van ischemische colitis

Wanneer bovenstaande klachten voorkomen bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar zal de arts vrij snel vermoeden dat het gaat om ischemische colitis. Zeker wanneer een patiënt bekend is met bijvoorbeeld een aandoening aan het hart of de bloedvaten (vaatziekten). 

Om de diagnose met zekerheid vast te stellen, is vaak een coloscopie nodig. Dit is een kijkonderzoek van de dikke darm. 

Tijdens een coloscopie bekijkt de arts met een flexibele buis via de anus de binnenkant van de dikke darm. Een CT-scan  van de buik kan een verdikte darmwand laten zien, dit is echter niet typisch voor ischemie maar kan ook bij andere afwijkingen voorkomen. Een CT-scan alleen kan dan ook vaak geen uitsluitsel geven. Een vaatonderzoek levert zelden extra informatie op.  

Behandeling van ischemische colitis

Ischemische colitis geneest vaak vanzelf. Dit is wel afhankelijk van hoe ernstig de afsluiting is. Doorgaans worden patiënten opgenomen in het ziekenhuis waar ze tijdelijk niet mogen eten en drinken. Hierdoor krijgt de darm rust en de kans om te genezen. Voeding en voldoende vocht worden via het infuus toegediend, soms  in combinatie met antibiotica om infecties te voorkomen.

In ernstige gevallen is het noodzakelijk om het aangedane deel van de darm operatief te verwijderen tijdens een spoedoperatie. Dit is met name nodig wanneer de bloedtoevoer helemaal is onderbroken of wanneer er langdurig sprake is geweest van een belemmering. De gezonde uiteinden van de darm worden dan aan elkaar gehecht.

Meer informatie over een dikke darmoperatie. Wanneer na een darmoperatie minder dan twee meter dunne darm achterblijft, spreken we van het kortedarmsyndroom.

Wat kan ik doen?

Tips en adviezen bij ischemische colitis

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om de kans op ischemische colitis (en overige vaatziekten) te verkleinen:

  • Stop met roken. Roken is slecht voor de bloedvaten.
  • Zorg voor een gezond gewicht. Overgewicht vergroot de kans op verschillende hart- en vaatziekten.
  • Beweeg voldoende en sport regelmatig.
  • Vermijd stress.

Colofon

Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting.

In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg


Laatst herzien:
2013

We houden je graag op de hoogte

We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.

Doneer aan de Maag Lever Darm Stichting

Al 0 donateurs steunden vandaag een gezonde spijsvertering voor iedereen.

ANBI logo CBF logo Privacy Waarborg logo ANBI/RSIN nr: 007247849
Doneer

Red levens: Teken de petitie

Verlaag het bevolkingsonderzoek darmkanker naar 50 jaar!
teken de petitie