In de natuur komen veel verschillende soorten gisten voor. Daarnaast worden gisten bijvoorbeeld toegevoegd aan brood en wijn. Candida albicans is een veel voorkomende gistsoort die onder andere voorkomt in aarde en afval. Candida albicans komt van nature ook voor in en op het menselijk lichaam. Deze gist voelt zich het meest prettig in een warme en vochtige omgeving. Candida komt voor op de huid, in huidplooien en op de slijmvliezen zoals in de mond, slokdarm, vagina en in de darmen. Bij gezonde mensen veroorzaakt dit normaal gesproken geen klachten.
Onder normale omstandigheden veroorzaakt Candida dus geen klachten. Als de lokale omstandigheden veranderen, kan Candida zich snel vermenigvuldigen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een warm en vochtig ‘klimaat’ in huidplooien. Als dit gebeurt, kunnen er klachten ontstaan. Dit kan gebeuren op de huid, in de vagina of in de mond. De klachten ontstaan doordat Candida dan kan doordringen tot in het weefsel van de huid of de slijmvliezen.
Een bekend voorbeeld van een Candida infectie is de luieruitslag bij baby’s. Ook een vaginale schimmelinfectie door Candida komt vrij veel voor. Een Candida infectie in de mond wordt ook wel spruw genoemd
Normaal gesproken kan Candida alleen een plaatselijke infectie veroorzaken van de huid of van de slijmvliezen in de mond of vagina. In zeldzame gevallen kan Candida in het bloed terecht komen. Dit heet een ‘gegeneraliseerde infectie’ of ‘systemische candidiasis’. Deze vorm van een Candida infectie komt alleen voor bij ernstig zieke mensen met een sterk verminderde weerstand. Bijvoorbeeld bij mensen die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, bij kankerpatiënten na een chemokuur of bij HIV positieve patiënten.
Candida syndroom en Candida infectie in de darm
Door niet-reguliere (alternatieve) behandelaars wordt nogal eens de diagnose ‘Candida syndroom’ gesteld. Klachten die bij dit Candida Syndroom zouden optreden zijn zeer uiteenlopend zoals darmklachten, extreme vermoeidheid, lage bloedsuiker (hypoglycaemie), hoofdpijn en depressiviteit. Ook voedselintolerantie en voedselallergie worden soms in verband gebracht met het Candida Syndroom.
Bij patiënten met klachten zou Candida in grotere aantallen in de darm voorkomen dan bij gezonde mensen. Er wordt in dat verband ook wel gesproken van een Candida infectie in de darm. Nadat het Candida Syndroom door een alternatieve arts is aangetoond, wordt vaak een speciaal anti-Candida dieet voorgeschreven. Soms in combinatie met alternatieve geneesmiddelen en/of voedingssupplementen.
De reguliere geneeskunde en de Maag Lever Darm Stichting erkennen het bestaan van het Candida syndroom of een Candida infectie in de darm niet. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat Candida de eerder genoemde uiteenlopende klachten kan veroorzaken. Ook is nooit aangetoond dat dieetadviezen effect hebben op deze klachten. Het dieet dat wordt aangeraden is bovendien erg streng. Als je dit dieet (langdurig) volhoudt, kan je tekorten krijgen aan bepaalde belangrijke voedingsstoffen.
Oorzaken van infectie met Candida albicans
Candida komt bij een groot deel van de mensen van nature voor op en in het lichaam. Een lokale Candida infectie ontstaat door veranderingen in het ‘klimaat’, waardoor Candida de kans krijgt om zich te vermenigvuldigen.
Een Candida infectie in de mond (spruw) kan verschillende oorzaken hebben zoals het gebruik van medicijnen die geïnhaleerd worden (bijvoorbeeld bij astma) of antibioticagebruik. Mogelijk kunnen klachten ook ontstaan door een slecht passend kunstgebit en een verminderde weerstand. Spruw komt bij ongeveer 4% van de zuigelingen voor. Dit is onschuldig en het gaat vanzelf weer over.
Een Candida infectie van de slokdarm (Candida oesofagitis) komt ook vaak voor bij patiënten die medicijnen inhaleren, bij antibioticagebruik en bij het gebruik van medicijnen die de afweer remmen. Ook bij HIV positieve patiënten kan een Candida infectie van de slokdarm voorkomen.
Vaginale schimmelinfecties door Candida komen vaak voor zonder duidelijke oorzaak. Deze klachten komen vaker voor tijdens de zwangerschap, bij diabetespatiënten en bij mensen die antibiotica gebruikt hebben. Mogelijk kan een infectie ook ontstaan door de vagina te wassen met zeep. Hierdoor wordt de natuurlijke zuurgraad (PH-waarde) verstoord, waardoor Candida zich kan vermenigvuldigen.
Een Candida infectie op de huid ontstaat meestal in huidplooien omdat het daar warmer en vochtiger is. Candida kan zich op die plekken snel vermenigvuldigen waardoor klachten kunnen ontstaan.
Een gegeneraliseerde Candida infectie kan voorkomen bij ernstig zieke mensen met een sterk verminderde weerstand. Candida kan via de slijmvliezen doordringen in het bloed. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij kankerpatiënten die behandeld worden met chemotherapie of bij HIV positieve patiënten. Daarnaast kan deze vorm van een Candida infectie ontstaan bij mensen die langdurig afweer onderdrukkende medicijnen gebruiken bijvoorbeeld na een orgaantransplantatie.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij infectie met Candida albicans
De klachten die optreden bij een Candida infectie zijn afhankelijk van de plaats van de infectie:
Infectie van het mondslijmvlies (spruw) en slokdarm. In de mond komen witte plekken voor die pijnlijk kunnen zijn. De witte plekken zitten tegen de wangen en op de tong en het gehemelte. De infectie komt vooral voor bij mensen met een sterk verminderde weerstand, bijvoorbeeld als gevolg van chemotherapie bij de behandeling van kanker. Wanneer de infectie ook in de slokdarm zit, is slikken van voedsel erg pijnlijk.
Vaginale infectie. Het slijmvlies van de vagina en van de huid rondom de vagina is geïrriteerd. Hierdoor kan een toename van de vaginale afscheiding ontstaan. De afscheiding is vaak korrelig en wit. Ook kan je last hebben van hevige jeuk en een branderig gevoel. Soms is geslachtsgemeenschap pijnlijk door de infectie.
Infectie van de huid. Deze infectie komt vooral voor op warme en vochtige plaatsen op het lichaam zoals in huidplooien bij mensen met overgewicht en bij baby’s in de liezen (luieruitslag). De huid is rood en vochtig en er ontstaan kleine, met vocht gevulde, blaasjes.
Systemische Candidiasis of gegeneraliseerde Candida infectie. Het is onduidelijk welke klachten precies veroorzaakt kunnen worden door een gegeneraliseerde Candida infectie. Deze patiënten zijn al erg ziek als de Candida in het bloed terecht komt. Via het bloed kan de gist ook in andere organen zoals de nieren en lever terechtkomen en daar een infectie veroorzaken. Er ontstaan dan vaak ernstige klachten. Mensen zijn heel ziek en hebben hoge koorts.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van infectie met Candida albicans
Lokale Candida infectie
Bij een lokale infectie kan de huisarts de diagnose stellen op basis van de klachten. In enkele gevallen zal de huisarts een kweek afnemen voor verder onderzoek.
Gegenereerde Candida infectie
Een gegeneraliseerde Candida infectie kan vastgesteld worden door een kweek van het bloed. Het bloedmonster moet meestal gedurende een periode van 42 dagen in een warme en vochtige omgeving weggezet worden om de Candida aan te kunnen tonen. Gedurende deze periode dagen krijgt Candida de kans om zich te vermenigvuldigen. Vervolgens kan de gist onder de microscoop aangetoond kan worden.
Behandeling van infectie met Candida albicans
Een infectie met Candida albicans wordt vrijwel altijd behandeld met antischimmel medicijnen. Afhankelijk van de plaats van de infectie wordt het medicijn voorgeschreven in de vorm van een zalf, drank, tabletten of een infuus (bij een gegeneraliseerde infectie). Spruw bij baby’s gaat meestal vanzelf over.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij infectie met Candida albicans
Onderstaande tips kunnen helpen bij het voorkomen van een nieuwe Candida infectie.
Zorg voor een goede weerstand. Eet gezond en gevarieerd en neem voldoende (nacht)rust.
Als je borstvoeding geeft, is het verstandig je handen en tepels voor iedere voeding te wassen met lauwwarm water. Spenen (van flesjes) kan je het beste dagelijks uitkoken en bewaren op een droge en schone plaats.
Was je vagina niet met zeep want dit verstoord de natuurlijke zuurgraad van jouw vagina. Gebruik bij voorkeur lauwwarm water.
Houd jouw huid goed schoon en droog. Dep de huid zachtjes droog in plaats van hard te wrijven. Gebruik eventueel talkpoeder in huidplooien en bij baby’s om het vocht te absorberen.
Zoals eerder beschreven wordt het Candida syndroom niet erkend door de reguliere geneeskunde en ook niet door de Maag Lever Darm Stichting. Als je klachten hebt, is het verstandig naar de huisarts te gaan. Ook bij ‘vage’ klachten zoals vermoeidheid, wisselende bloedsuikers en darmklachten is onderzoek en eventueel behandeling door een reguliere arts noodzakelijk. Wees voorzichtig met het anti-Candida dieet omdat dit een erg streng dieet is. Je kunt hierdoor tekorten krijgen aan bepaalde voedingsstoffen waardoor de klachten juist kunnen verergeren.
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met: Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg
Laatst herzien: 2013
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
