“Als arts voel ik geen schaamte bij het onderwerp, ik heb alles al een keer gehoord.”
Laurens van der Waaij is Maag-Darm-Leverarts (MDL-arts) bij het Martini Ziekenhuis in Groningen. Hij heeft dagelijks te maken met mensen met spijsverteringsaandoeningen. Tijdens zijn werk ziet hij veel patiënten met het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) en ontlastingsincontinentie. Dat laatste houdt in dat je ongewild ontlasting verliest. Een echt taboeonderwerp waar mensen liever niet over praten.
“Ik heb in mijn werk inderdaad veel te maken met schaamte, met een taboe. Als mensen bij mij komen hebben ze soms al 10 jaar klachten waar alleen hun partner vanaf weet. Verder praten ze er niet over en houden ze het geheim voor hun omgeving. Sterker nog, de mensen die zich het meest schamen voor hun klacht komen niet eens bij mij. Die gaan uit schaamte niet met hun klacht naar de huisarts en daardoor worden ze ook niet doorgestuurd en behandeld.”
1 tot 2% van de bevolking heeft te maken met ontlastingsverlies. Het is een klacht die toeneemt met de leeftijd. Van de 65-plussers heeft 5 tot 8% hier last van, maar het komt ook bij jonge mensen voor. De aandoening kan verschillende oorzaken hebben en meestal is de oorzaak redelijk eenvoudig te verhelpen.
“Lichamelijk gezien is de klacht niet heel ernstig. Juist daardoor vinden mensen soms dat ze zeuren en ze willen anderen er niet mee lastig vallen. Maar de impact op het leven van deze mensen is enorm groot. Stel je het maar eens voor dat je een keer de wc niet haalt en je zoveel ontlasting verliest dat het voor anderen zichtbaar is. Daar moet je toch niet aan denken? Als dat je een keer is gebeurd, blijf je voortaan liever thuis. Mensen met deze klacht houden er bij alles in hun leven rekening mee en ze passen hun leven er op aan. Daardoor missen ze leuke dingen en raken soms in een isolement.”
Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd ligt er een taboe op ontlastingsincontinentie. Het is lastig om aan te geven waar dat mee te maken heeft. Soms denken mensen dat het verliezen van de controle over je ontlasting iets is voor oudere mensen, dat het ‘hoort’ bij de aftakeling. Alle schaamte is natuurlijk heel begrijpelijk richting je directe omgeving. Maar het zou geen drempel moeten zijn om naar je huisarts te gaan.
“Het is mijn taak als dokter om mensen op hun gemak te stellen. Ik neem echt de tijd voor patiënten die hier moeilijk over praten en neem hun klacht serieus. Het klinkt misschien vreemd, maar het praten over het verliezen van je ontlasting is voor mij niet anders dan bijvoorbeeld buikpijn of kramp. Het hoort bij sommige aandoeningen, het is enorm vervelend en je bent bij mij om samen te zoeken naar een oplossing. En geloof me, als arts heb ik alles al een keer gehoord. Natuurlijk snap ik dat mensen zich schamen. Maar het is vooral goed dat ze zichzelf hebben overwonnen en de stap naar de huisarts hebben gezet.”
“Daarom wil ik tegen iedereen die hiermee rondloopt zeggen: ga naar je huisarts. Voor jou is het misschien iets vervelends waar je je voor schaamt. Maar voor je huisarts is het iets wat veel voorkomt en wat hij of zij met je wil oplossen. En ik hoop dat er veel aandacht komt voor dit onderwerp. Het helpt als er meer over gesproken wordt en zichtbaar is hoeveel mensen hiermee te maken hebben. Dan wordt het voor anderen makkelijker om begrip te tonen.”
