Onze standpunten

Probiotica zijn levende bacteriën die verwerkt zijn in bepaalde zuiveldrankjes en yoghurt. Ook zijn er capsules en poeders te koop met probiotica. Deze producten hebben een positief effect op de samenstelling van het microbioom, wanneer ze in voldoende hoeveelheden worden gegeten of gedronken (WHO). Daarnaast zijn er aanwijzingen dat probiotica een gunstig effect hebben bij bepaalde aandoeningen en klachten.

Een gezond microbioom is heel belangrijk voor een goede gezondheid. Gezonde voeding met veel vezels draagt bij aan een gezond microbioom. Net als voldoende bewegen en voldoende drinken. Soms is het microbioom uit balans, waardoor er klachten kunnen ontstaan. Ook ziekten en externe factoren zoals antibiotica kunnen het microbioom uit balans brengen. In dat geval bieden probiotica soms uitkomst.

Er zijn aanwijzingen dat probiotica helpen bij bepaalde aandoeningen en klachten. Zo lijken ze een gunstig effect te hebben bij verstopping en diarree. Onderzoek laat zien dat ze werkzaam zijn bij diarree die veroorzaakt wordt door antibiotica. Dit wordt ook wel antibiotica gerelateerde diarree (AGD) genoemd. Probiotica lijken soms ook een gunstig effect te hebben bij andere aandoeningen, zoals chronische darmontstekingsziekte (IBD), Prikkelbare Darm Syndroom (PDS), of mogelijk zelfs bij depressie en angststoornissen.

Er is nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor de werking van probiotica. Dat ligt aan verschillende factoren.

• Onderzoek naar probiotica wordt vaak op verschillende manieren uitgevoerd. Hierdoor is het lastig om uitkomsten om met elkaar te vergelijken. Door verschillen in opzet van onderzoek is het niet duidelijk welke bacteriestammen, welke dosis en welke therapieduur voor effect zorgen.
• Daarnaast is het microbioom van elk persoon uniek. Daardoor bestaat er ook een grote variatie in de effectiviteit van probiotica op studiedeelnemers.

Deze factoren zorgen ervoor dat er nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs is om probiotica te adviseren. Zoals welke probiotica, welke dosis en hoe lang deze gebruikt moet worden om een gezondheidseffect op specifieke klachten of aandoeningen te bereiken. Alleen bij antibiotica gerelateerde diarree is dit wel voldoende aangetoond.
De Maag Lever Darm Stichting gelooft in het belang van een gezond microbioom voor iedereen. Daarom zetten wij ons in voor betere afstemming van wetenschappelijk onderzoek naar het microbioom en probiotica. Door te werken met dezelfde opzet kunnen in de toekomst wel conclusies worden getrokken uit het onderzoek.

Belangrijk om te weten

Er zijn verschillende soorten probiotica. Elke bacterie heeft zijn eigen unieke eigenschappen. De effecten van een bacteriestam en product (bepaald soort bacterie) zijn specifiek. Daarnaast is het belangrijk bij het gebruik van probiotica dat er voldoende levende bacteriën aanwezig zijn in de capsule, poeder of drankje. Wanner dit niet het geval is, bereiken onvoldoende levende bacteriën de darm en zal het product geen effect hebben.

Denk jij erover om probiotica te gebruiken? Je huisarts of behandeld arts geeft je graag persoonlijk advies over de juiste probiotica. Dat is extra belangrijk als je een chronische ziekte hebt of wanneer je probiotica aan kinderen wilt geven. In die situatie raden wij je altijd aan eerst te overleggen met je (huis)arts.

Onderzoek toont aan dat er risico’s verbonden zijn aan het slikken van maagzuurremmers (PPI’s). Vooral wanneer deze langdurig worden ingenomen. Mogelijk is er een verband tussen het langdurig slikken van maagzuurremmers en een verhoogd risico op darminfecties, een verstoring van balans van het microbioom en een tekort aan vitaminen en mineralen. De Maag Lever Darm Stichting vindt het daarom belangrijk kritisch te zijn op het gebruik van maagzuurremmers. Zodat ze niet onnodig worden gebruikt en/of voorgeschreven door artsen. Daarnaast is het belangrijk dat mensen goed zijn voorgelicht voor ze een product gebruiken.

Wanneer iemand last heeft van bijvoorbeeld brandend maagzuur, adviseert de Maag Lever Darm Stichting eerst te kijken naar leefstijl en voeding. Als volgende stap is het een optie om maagzuurbinders te nemen. Maagzuurbinders zijn de milde variant. ze binden en neutraliseren het maagzuur. Wanneer de klachten aanhouden en maagzuurbinders niet werken, kunnen maagzuurremmers helpen. De maagzuurremmers waar we het hier om hebben zijn protonpompremmers (PPI’s). Deze maagzuurremmers zorgen ervoor dat er minder maagzuur wordt aangemaakt. 2.8 miljoen mensen slikken regelmatig deze sterke maagzuurremmers.

Heb je last van brandend maagzuur en wil je weten welke behandeling voor jou geschikt is? Of gebruik je maagzuurremmers? Bespreek met je huisarts welke behandeling nodig is en hoe je ook weer kunt afbouwen. De behandeling voor het gebruik van maagzuurremmers wordt ook wel de step-up en afbouw methode genoemd. In de NHG-richtlijn wordt actief aangestuurd op deze behandeling en wordt er concreet gewezen op het afbouwen van PPI’s. Het advies is om PPI’s twee tot vier weken te gebruiken. Soms is het nodig om langer maagzuurremmers te gebruiken. Ook dan blijft het altijd goed om eerst overleg te hebben met een arts en de aanwijzingen op de bijsluiter nauwkeurig te volgen.

De Maag Lever Darm Stichting ziet dat er in de zorg groeiende aandacht is voor het gebruik van PPI’s en mogelijke bijwerkingen. Aandacht die wij toejuichen.

Er zijn verschillende soorten zelftesten te koop in de winkel of online. Een zelftest wordt gebruikt om zelf thuis te testen op verschillende soorten aandoeningen. Ook een zwangerschapstest is een zelftest. Verschillende lichaamsstoffen worden gebruikt voor zelftesten, zoals bloed, speeksel of zelfs poep. Wij raden mensen aan alleen de corona of een zwangerschap zelftest thuis te gebruiken. Deze zijn betrouwbaar en goed te begrijpen. Voor alle andere testen is het advies om naar de huisarts te gaan. De uitkomst van een zelftest is namelijk niet altijd goed uit te leggen of te begrijpen.

De uitslag van een zelftest kan ook vals positief zijn. Dan denk je dus dat je een aandoening hebt, terwijl dit niet het geval is. Of de zelftest kan vals negatief zijn. Dan denk je dat je geen aandoening hebt, terwijl dit toch het geval is. Een huisarts of andere zorgverlener kan andere klachten, symptomen of kenmerken bij een diagnose betrekken. Ook ontbreekt bij een zelftest een vervolgtraject in de vorm van een deskundig advies of een eventuele verwijzing naar een deskundige, zoals een arts. Zelftesten voor thuisgebruik voldoen ook niet altijd aan een kwaliteitscontrole. Wil je toch een zelftest doen? Overleg het dan met je huisarts.

De Maag Lever Darm Stichting adviseert om voorzichtig te zijn met de aanschaf van geneesmiddelen (en voedingssupplementen) via het internet. Zeker wanneer de betrouwbaarheid van de aanbieder niet duidelijk is. Overleg daarom altijd over het gebruik van deze geneesmiddelen met de (huis)arts.

De laatste jaren wordt in toenemende mate medicatie via het internet aangeboden. Via websites wordt het gebruik van bepaalde geneesmiddelen (en/of voedingssupplementen) aangeraden. Bij het aanbod via internet zijn in veel gevallen de veiligheid en kwaliteit van de medicatie en de betrouwbaarheid van de leverancier niet te controleren. Deze geneesmiddelen kunnen overal gemaakt zijn. Ook in landen waar de controle en registratie minder goed is dan in Nederland.

Wij zijn van mening dat de huisarts, apotheker of drogist een belangrijke schakel is in de uitgave van geneesmiddelen. De huisarts, apotheker en drogist kunnen je advies geven over het medicijn in combinatie met andere medicatie of over je gezondheid. Vragen over de geneesmiddelen en het gebruik ervan kunnen zij direct beantwoorden. Daarnaast is het belangrijk dat er een goed overzicht is van de medicatie die je gebruikt voor de huisarts of apotheker. Dit werkt beter als je naar een (aantal) vaste zorgverlener(s) gaat.

Bij alternatieve therapieën is het niet gelukt (of soms nog niet gelukt) om met goed wetenschappelijk onderzoek aan te tonen dat ze werken. Toch zeggen patiënten er soms baat bij te hebben. Wij raden patiënten aan die er gebruik van willen maken, dit voorzichtig te doen en altijd in overleg met de (huis)arts of diëtist.

De uitdrukking ‘baat het niet, dan schaadt het niet’ gaat niet altijd op. Zo is van sommige kruidenmiddelen aangetoond dat ze grote hoeveelheden ongezonde stoffen bevatten. De samenstelling van alternatieve geneeswijzen wordt vaak niet gecontroleerd. Bovendien lijken sommige fabrikanten alleen maar geld te willen verdienen aan klachten van patiënten. Ze vragen veel geld voor behandelingen met loze beloften. En maken op die manier misbruik van patiënten, die soms wanhopig op zoek zijn naar een oplossing voor hun klachten.

Wanneer er onvoldoende goed bewijs bestaat voor een aanvullende behandeling, raden wij deze zelf niet aan. Omdat het schadelijk kan zijn. En omdat het ervoor kan zorgen dat je niet de behandeling krijgt waar je wel baat bij hebt. Omdat het onnodig tijd en geld kan kosten.

Wil je alternatieve middelen gebruiken of een therapie volgen? Doe dit dan altijd in overleg met je huisarts. En wees je ervan bewust dat als anderen zeggen dat iets werkt, of fabrikanten claimen dat iets werkt, dit niet voor jou hoeft te gelden.

Een van de doelstellingen van de Maag Lever Darm Stichting is het stimuleren van goed wetenschappelijk onderzoek. Met resultaten uit goed wetenschappelijk onderzoek, kunnen betrouwbare uitspraken gedaan worden over bijvoorbeeld behandelingen of diagnostiek. Niet al het onderzoek dat gedaan wordt is betrouwbaar.

Soms is er bijvoorbeeld geen sprake van een controlegroep. Dat is een voorwaarde van een goedgekeurd onderzoek. Dit is belangrijk, omdat er bij onderzoek vrijwel altijd een placebo-effect wordt gevonden. Dit betekent dat als mensen deelnemen aan onderzoek ze een nep medicijn geeft, ze zich toch beter gaan voelen of de klachten afnemen. Ook al heeft het nepmedicijn geen werkzame stoffen. Dit komt omdat ergens in geloven en/of aandacht krijgen voor de klachten een positieve invloed op de klachten kan hebben. Bij onderzoek naar geneesmiddelen wordt vrijwel altijd een placebo-effect gevonden, gemiddeld wel 35%. Dit betekent dus dat onderzoek naar een behandeling altijd moet vergelijken met een controlegroep; een groep die wel aan het onderzoek meedoet, maar die de behandeling of het medicijn waar het om gaat, niet krijgt.

Verder kan onderzoek gedaan zijn onder een te kleine groep mensen om betrouwbare uitspraken te kunnen doen. Of kan het onderzoek verkeerd uitgevoerd zijn, waardoor de uitkomsten niet betrouwbaar zijn. Om deze en andere redenen kunnen onderzoeken elkaar soms tegenspreken. In dat geval is het belangrijk dat er een review gedaan wordt. Dit betekent dat mensen die verstand hebben van goed onderzoek eerst alle onderzoeken over een onderwerp beoordelen op de betrouwbaarheid. En pas daarna een uitspraak doen over de uitkomsten van die verschillende onderzoeken.

Een behandeling kan ook nieuw zijn, waardoor er nog onvoldoende onderzoek is gedaan om de werkzaamheid aan te tonen. De behandeling zou dan kunnen werken, maar het is ook mogelijk dat deze niet beter werkt dan een placebo, of zelfs schadelijke effecten heeft.

Wij kennen veel ziekenhuizen/specialisten vanuit ons werk. Maar wij kunnen niet beoordelen welke daarvan beter zijn dan anderen. Daarom geven wij geen namen door van individuele specialisten/ziekenhuizen.

Artsen op het gebied van de spijsvertering worden meestal Maag Darm Lever artsen (MDL-artsen) genoemd, of soms ook gastro-enterologen. In vrijwel alle ziekenhuizen werken MDL-artsen. Voor een aantal onderzoeken en behandelingen kan je ook terecht bij een internist. Wij raden je aan om met je huisarts of behandeld arts te overleggen bij welke specialist je het beste terecht kunt. Vaak vermeldt de website van het ziekenhuis ook welk specialisme een bepaalde arts heeft. Eventueel kun je ook contact opnemen met een patiëntenvereniging die zich bezighoudt met de specifieke klacht of aandoening. Een patiëntenvereniging kan op basis van eigen ervaringen informatie geven over artsen en ziekenhuizen. Steeds meer patiëntenverenigingen hebben op de website een monitor waarop zij de kwaliteit van zorg per ziekenhuis presenteren. De links naar de diverse patiëntenverenigingen vind je hier.

Om je verder te helpen bij het maken van een keuze op het gebied van zorg, zorgverzekering en gezondheid zijn er verschillende sites waar je terecht kan. Zoals Kies Beter van het Zorginstituut Nederland, waar je meer te weten komt over de kwaliteit van zorg in Nederland. Zorginzicht is er voor professionals, maar bevat ook links naar patiëntenversies van richtlijnen en betrouwbare patiëntensites. De informatie op deze website is betrouwbaar en beantwoord vragen op het gebied van zorg.

Verder bestaan er ook verschillende keuzehulpen die helpen bij het vinden van een ziekenhuis of arts. Zo bestaan er een aantal keuzehulpen (niet voor alle mdl-aandoeningen) en helpt Zorgkaart Nederland je met het kiezen voor een best passende zorgaanbieder. Daarnaast zijn er landelijke afspraken, waarbij sommige ziekenhuizen alleen nog maar bepaalde operaties mogen uitvoeren. Daarover kan een ziekenhuis je zelf informeren. Ook is het mogelijk om verschillende ziekenhuizen in de regio te bellen om te vragen hoeveel ervaring zij hebben in het uitvoeren van bepaalde behandelingen, zodat je dat kunt vergelijken.

Hierbij handige links die helpen om een goede keuze te maken in de zorg:

• Kwaliteitscheck ziekenhuis
• Keuzehulp ziekenhuis
• ZorgKaartNederland

We willen zo min mogelijk onderzoek financieren naar dierproeven en werken er naartoe dat ze niet meer nodig zijn. In een klein deel van het onderzoek (≈3%) dat de Maag Lever Darm Stichting financiert, worden uit noodzaak dierproeven gebruikt. Begin 2020 geldt dat voor 3 van de 95 lopende onderzoeken.

Wetenschappelijk onderzoek is noodzakelijk om spijsverteringsziekten te voorkomen of vroeg op te sporen. Soms is proefdieronderzoek daarbij wettelijk verplicht. Samen met andere partijen zoeken we actief naar alternatieven.

Daarom investeren we binnen de Samenwerkende Gezondheidsfondsen in nieuwe onderzoeksmethoden die zo min mogelijk belastend zijn voor dieren. Ook stimuleren we alternatieven voor dierproeven.

Gezamenlijk standpunt
Het standpunt over dierproeven van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen in het kort:

• we financieren alleen het beste en belangrijkste onderzoek
• we steunen het beleid van de overheid rond ‘3V-alternatieven’ voor dierproeven (Vervangen, Verminderen en Verfijnen)
• we streven naar het gebruik van alternatieve meet- en testmethoden op basis van menselijke cellen of ‘organen-op-een-chip’. Ook investeren we in (door)ontwikkeling van deze technieken
• we zetten ons actief in voor dierproefvrije innovaties, en steunen de ambitie van de overheid dat Nederland in 2025 op dit gebied wereldleider is

Omdat wij dit van groot belang vinden hebben we ook in onze algemene subsidievoorwaarden opgenomen dat we tegen onnodig proefdiergebruik zijn en dat we het beleid rond de 3V’s steunen. Daarnaast worden alle onderzoeksvoorstellen die gebruik willen maken van proefdieren beoordeeld door een adviseur met expertise op het gebied van proefdiergebruik.

Lees hier het standpunt van de Samenwerkende Gezondheidsfondsen over dierproeven

Het eigen vermogen van de Maag Lever Darm Stichting is onderverdeeld in reserves en fondsen. Hiermee volgen wij de Handreiking Verantwoord Financieel Beheer van Goede Doelen Nederland én, als erkend goed doel, de kwaliteitseisen van toezichthouder CBF.

Met betrekking tot het eigen vermogen van de Maag Lever Darm Stichting wordt onderscheid gemaakt tussen

1. bestemde reserves (door Maag Lever Darm Stichting bepaald)
2. bestemde fondsen (door derden bepaald).

Bestemde reserves

Continuïteitsreserve
In 2023 is onze risicoanalyse herijkt. Op basis hiervan is de continuïteitsreserve worden verhoogd naar €3,3 mln. De continuïteitsreserve heeft als doel de voortgang van de werkzaamheden van de Maag Lever Darm Stichting veilig te stellen. De continuïteitsreserve is door de directeur-bestuurder en de Raad van Toezicht vastgesteld en is gebaseerd op de inschatting van potentiële financiële consequenties van de geïdentificeerde risico’s. Met deze reserve is onze organisatie in staat de langlopende subsidieprogramma’s te blijven uitvoeren.

Bestemmingsreserve projecten
De bestemmingsreserve projecten kan strategisch worden ingezet als zich een bijzondere kans voordoet waar de Maag Lever Darm Stichting in wil investeren. De hoogte van deze bestemmingsreserve is per eind 2023 € 786k mln. In de begroting is 2024 is rekening gehouden met extra investeringen op het gebied van onze bestaande impactthema’s.

Reserve ongerealiseerde koersresultaten effecten
Voor positief ongerealiseerde koersresultaten op effecten per ultimo boekjaar wordt een reserve gevormd. Negatief ongerealiseerde koersresultaten worden ten laste gebracht van deze reserve voor zover er een saldo is. De hoogte van deze reserve is per eind 2023 €457k.

Reserve INZET
De bestemmingsreserve INZET is gecreëerd om toekomstige waardedalingen van de Participatie Coöperatieve INZET I U.A. op te vangen. De hoogte van de reserve bestaat uit de waardering van de participatie per ultimo boekjaar en de toegezegde kapitaalinjectie.

Reserve vruchtgebruik
De baten uit vruchtgebruik worden toegevoegd aan de reserve vruchtgebruik. Dit omdat onduidelijk is wanneer de baten daadwerkelijk ten gunste van de Maag Lever Darm Stichting komen. Deze reserve valt vrij bij beëindiging van het vruchtgebruik.

Bestemde fondsen

Ultimo 2023 zijn er geen bestemde fondsen door derden bepaald.