‘Mini-organen’ en ‘mini-tumoren’ kweken om kanker van de galwegen vast te stellen en behandeling te onderzoeken

Galwegkanker is een relatief zeldzame, maar agressieve vorm van leverkanker waarbij vroege opsporing niet eenvoudig is omdat patiënten vaak niet-specifieke klachten hebben en er gebrek is aan goede testen. In Nederland zijn mensen met primaire scleroserende cholangitis (PSC), een chronische ontsteking van de galwegen, maar ook andere chronische leverziekten de belangrijke risicogroepen voor het ontstaan van galwegkanker. De behandeling is afhankelijk van de plaats en de grootte van de tumor. Tijdens deze behandeling wordt de tumor met een operatie of chemotherapie weggehaald. Helaas komt de tumor vaak terug. Afhankelijk van waar de tumor zich bevindt wordt deze aangeduid; in de galwegen binnen de lever of buiten de lever. De meest voorkomende vorm is de Klatskin-tumor, afgekort pCCA. 

Er bestaat geen goede marker voor galwegkanker en hoewel met echografie en CT-scans wel verwijding van galwegen kan worden aangetoond, is tumorgroei slecht te zien. Kortom, betere en meer specifieke methoden zijn nodig voor het sneller opsporen van pCCA zodat de patiënt sneller en gerichter behandeld kan worden. 

Dit project richt zich op de ontwikkeling van een snellere en gerichtere methode om galwegkanker op te sporen. Dit doen ze door gebruik te maken ‘mini-tumoren’ die uit gal en bloed van patiënten met galwegkanker gekweekt worden. Deze worden gebruikt als model voor het verloop van de ziekte in de patiënt. Hiermee kunnen ze de vroege diagnose verbeteren en het verloop van de ziekte beter voorspellen. Daarnaast kunnen de ‘mini-tumoren’ worden ingezet bij het testen van het effect van behandelingen. Ook is het mogelijk de patiënten met PSC, die dus een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van pCCA, te screenen. Door ‘mini-organen’ te kweken uit het bloed en gal van deze patiëntengroep kan mogelijk in een zeer vroeg stadium worden bepaald of er tumoren ontstaan in de lever. 

De manier voor het kweken van ‘mini-levers’ wordt in dit project uitgebreid naar het kweken van ‘mini-tumoren’. Hierbij worden kanker stamcellen gehaald uit galwegtumoren die ooit tijdens een operatie al uit een patiënt zijn verwijderd. Deze ‘mini-tumoren’ worden onderzocht op basis van hun genetische samenstelling en vergeleken met de oorspronkelijke tumor en het naast de tumor gelegen, niet-tumorweefsel.  

De kankercellen die vanuit de tumor terecht komen in het gal en bloed van de patiënt kunnen mogelijk ontwikkelen tot uitzaaiingen. Het onderzoeken van deze cellen kan worden ingezet om de opsporing te verbeteren/versnellen en om de behandeling beter af te stemmen op de specifieke tumor. 

Dit onderzoek zou kunnen bijdragen aan een vroege opsporing van galwegkanker. Daarnaast kunnen de ‘mini-tumoren’ die worden gekweekt uit de tumor, gal en bloed worden ingezet bij het vinden van de juiste behandeling. Daardoor kan vastgesteld worden wat de beste behandeling voor elke patiënt zal zijn. 

In de meeste gevallen werven de onderzoekers hun eigen deelnemers. De meeste onderzoeken in onze database lopen al enige tijd of zijn afgerond. De onderzoekers hebben dan al voldoende patiënten gevonden voor het onderzoek. Je kunt je dat niet meer aanmelden. Over het algemeen werven de onderzoekers zelf nu eigen deelnemers. Als het onderzoek net is gestart is ons advies om de website van het ziekenhuis/instelling in de gaten te houden of contact op te nemen met op te nemen met de contactpersoon van het onderzoek. Dit staat op de site van de onderzoeksinstelling. 

Wij brengen geen patiënten in contact met de onderzoekers. Het contact dat wij hebben met de onderzoeker is inhoudelijk en verwijzen niet iemand door tenzij de onderzoekers dit hebben aangegeven. Dan is dit aangegeven in de bovenstaande tekst. 

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een ingewikkeld proces dat vaak meerdere jaren duurt. Wetenschappelijk onderzoek moet zorgvuldig uitgevoerd worden om uiteindelijk conclusies te kunnen trekken. Er bestaan veel verschillende type onderzoeken die allemaal weer zijn voor- en nadelen hebben. Uiteindelijk draagt ieder onderzoek bij aan het verhogen van de kennis over een bepaald onderwerp. Je hebt veel onderzoeken nodig om te kunnen zeggen dat iets betrouwbaar is. En het dus wetenschappelijk is bewezen. Daarom duurt het vaak ook lang voordat nieuwe een behandeling of bepaalde medicatie in de reguliere behandelingen toegepast kan worden.

In wetenschappelijk onderzoek zijn vaak proefpersonen nodig. Dit zijn gezonde mensen of patiënten die vrijwillig meewerken aan een onderzoek naar nieuwe behandelingen of medicijnen.

Deelname aan een wetenschappelijk onderzoek kan gunstig zijn omdat je bijvoorbeeld een nieuwe behandeling krijgt die de klachten kan verminderen of waardoor het mogelijk is om (sneller) beter te worden. Ook voor anderen is deelname waardevol omdat je een bijdrage levert aan onderzoek naar bijvoorbeeld nieuwe behandelingen. Er kunnen ook nadelen zitten aan deelname, zoals risico’s die je loopt omdat het een nieuwe behandeling betreft, eventuele bijwerkingen en de tijd en moeite die je erin stopt.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) zorgt voor de bescherming van proefpersonen die deelnemen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Op de website van CCMO kun je terecht voor alle belangrijke informatie met betrekking tot het meedoen aan onderzoek. 

Aanvullende informatie vind je op de website van Rijksoverheid 

Daarnaast kun je ook je behandelend arts vragen of hij/zij weet welke onderzoeken er op dit moment lopen voor de aandoening die je hebt. De arts kan je meer vertellen over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeken mogelijk geschikt kunnen.