• Home
• Ziekten
• Poliepen in de dikke darm

Poliepen in de dikke darm

• Wat is het?
• Hoe herken ik het?
• Hoe gaat het verder?
• Wat kan ik doen?

Wat is het?

Een poliep in de dikke darm is een woekering van het slijmvlies van de dikke darm. Poliepen kunnen variëren in grootte en in vorm: van een speldenknop tot een poliep van enkele centimeters groot. Sommige mensen hebben slechts één poliep in de dikke darm maar het kunnen er ook meerdere zijn. Poliepen in de dikke darm komen  vrij vaak voor. Veel mensen hebben poliepen zonder het te weten omdat ze vaak geen klachten geven. Naar schatting heeft ongeveer 5-20 % van alle mensen boven de vijftig jaar last van poliepen.

Verreweg de meeste poliepen zijn goedaardig en zullen ook altijd goedaardig blijven. Poliepen kunnen echter onrustige cellen bevatten en op den duur uitgroeien tot een kwaadaardige tumor: dikkedarmkanker.

Deze poliepen worden ook wel adenomen of adenomateuze poliepen genoemd. Vijf procent van deze adenomen groeit uit tot darmkanker. Aan de buitenkant van een poliep is niet te zien of een poliep onschuldig is of niet. Dit blijkt pas nadat het weefsel van de poliep is onderzocht. 

Omdat poliepen kunnen uitgroeien tot darmkanker worden alle poliepen verwijderd die bij een darmonderzoek worden gevonden. Onderzoek van de poliep onder de microscoop toont aan of het om een goedaardige of kwaadaardige poliep gaat.

alle info op een rijin onze brochure over poliepen in de darm

downloaden

Oorzaken van poliepen in de dikke darm

Het is niet bekend hoe poliepen ontstaan en waarom sommige mensen wel en anderen geen darmpoliepen krijgen. Factoren die van invloed kunnen zijn op het ontstaan van poliepen in de dikke darm zijn erfelijke aanleg en voeding en leefstijl.

Erfelijke aanleg

In enkele gevallen kan een erfelijke aandoening poliepen veroorzaken. De meest voorkomende erfelijke aandoeningen die poliepen kunnen veroorzaken zijn:

• Lynch syndroom
  Het Lynch syndroom is de meest voorkomende erfelijke vorm van dikkedarmkanker die ontstaat uit een poliep. Vroeger noemde men het Lynch syndroom ook wel het Hereditair NonPolyposis Colorectaal Carcinoom of HNPCC. Bij ongeveer 5% van alle patiënten wordt dikkedarmkanker veroorzaakt door het Lynch syndroom.
• Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP)
  Bij FAP komen honderden poliepen in de dikke darm voor. Deze poliepen ontstaan vaak al op jonge leeftijd, namelijk tussen de 10 en de 20 jaar. Op oudere leeftijd kunnen ook poliepen in de dunne darm ontstaan.
• MutYH Geassocieerde Polyposis (MAP)
  Ook dit is een erfelijke aandoening die wordt veroorzaakt door een mutatie (verandering) in het MutYH-gen. Bij MAP komen tientallen poliepen in de dikke darm voor, die meestal voor het vijftigste levensjaar ontstaan. Het ziektebeeld is minder ernstig dan bij FAP.
• Peutz-Jeghers Syndroom
  Het Peutz-Jeghers Syndroom is een zeldzame erfelijke aandoening waarbij poliepen kunnen ontstaan in het hele spijsverteringskanaal en in de neus. Poliepen ontstaan met name in de dunne darm en in mindere mate in de dikke darm.

Als poliepen in de dikke darm (of dikkedarmkanker) in jouw familie voorkomt, is het verstandig om dit met je huisarts te bespreken. Als je tot een zogenoemde verhoogde risicogroep behoort, kan de huisarts je, en mogelijk ook je familie, doorverwijzen naar een maag-darm-leverarts (MDL-arts), of naar een Klinisch Genetisch Centrum voor erfelijkheidsonderzoek.

Voeding en leefstijl

Ook ongezonde voeding en een ongezonde leefstijl kunnen invloed hebben op het ontstaan van poliepen in de dikke darm. De belangrijkste risicofactoren voor darmpoliepen zijn het eten van veel vlees, overmatig alcoholgebruik, roken, te weinig lichaamsbeweging en overgewicht.

• Eten van dierlijke vetten en vlees
  De kans op het ontstaan van poliepen is mogelijk groter bij mensen die veel dierlijke vetten en vlees eten. Ook het veelvuldig eten van rood vlees en bewerkte vleeswaren kan de kans op het ontstaan van poliepen in de dikke darm vergroten. Onder rood vlees wordt verstaan rundvlees, varkensvlees, lamsvlees en geitenvlees. Bewerkt vlees is vlees dat is geconserveerd door rook, toegevoegd zout of chemische conserveringsmiddelen. Denk hierbij aan vleeswaren voor op brood of alle soorten worst.
• Overmatig alcoholgebruik en roken
   Zowel roken als overmatig alcoholgebruik heeft een negatieve invloed op het darmslijmvlies. Mogelijk draagt het ook bij aan het ontstaan van darmpoliepen.
• Weinig lichaamsbeweging en overgewicht
  Zowel overgewicht als te weinig lichaamsbeweging zijn risicofactoren voor het ontstaan van dikkedarmkanker en waarschijnlijk ook voor poliepen in de dikke darm.

Hoe herken ik het?

Klachten en symptomen bij poliepen in de dikke darm

Poliepen in de dikke darm geven niet altijd klachten. Klachten die voor kunnen komen zijn:

• bloed in de ontlasting
• een verandering in het ontlastingspatroon
• een erg onregelmatige stoelgang
• buikpijn
• onverklaarbaar gewichtsverlies

Al deze klachten kunnen ook voorkomen bij andere (onschuldige) aandoeningen. Als je bloed opmerkt in je ontlasting, dan is het verstandig om een afspraak te maken met je huisarts. Voor de andere klachten geldt dat het belangrijk is om naar de huisarts te gaan als ze langer dan twee weken aanhouden. De huisarts kan inschatten of er reden is voor verder onderzoek.

Hoe gaat het verder?

Diagnose van poliepen in de dikke darm

Er zijn verschillende onderzoeken waarmee de arts poliepen in de dikke darm kan opsporen. De meest gebruikelijke onderzoeken worden hieronder kort toegelicht.

Endoscopie

Poliepen worden bijna altijd opgespoord door middel van een kijkonderzoek (endoscopie) van de dikke darm. Dit onderzoek is de eerste keuze om de diagnose darmpoliepen mee te stellen. De endoscoop is een dunne, flexibele slang die via de anus in de darm wordt geschoven. Aan het uiteinde van de slang zit een lampje en een camera. Het lampje zorgt ervoor dat de arts de binnenkant van de darm goed kan bekijken. De camerabeelden van de darm worden op een beeldscherm weergegeven. Wanneer de arts de gehele darm van binnen bekijkt spreekt men van een coloscopie. Wanneer de arts de endeldarm en het daarboven gelegen bochtige deel van de dikke darm (sigmoïd) wil onderzoeken spreekt men van een sigmoïdoscopie. 

Heel soms lukt het niet om de hele dikke darm met de endoscoop te bekijken. Bijvoorbeeld vanwege vernauwingen of scherpe bochten in de darm of omdat het opschuiven van de endoscoop te pijnlijk is. In dat geval zal de arts voorstellen om een ander onderzoek te doen. Er kan dan bijvoorbeeld een CT scan worden gemaakt waarbij de dikke darm driedimensionaal in beeld gebracht wordt. Dit onderzoek wordt een CT-colografie genoemd.

CT scan (CT-colonografie)

Soms worden poliepen in de dikke darm vastgesteld door middel van beeldvormend onderzoek zoals een CT-colonografie. Dit wordt ook wel een virtuele coloscopie genoemd.  Het is een speciaal röntgenonderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van een CT-scan. Het voordeel is dat er zonder inwendig onderzoek toch afbeeldingen van de binnenkant van de dikke darm gemaakt kunnen worden. Het nadeel is dat er tijdens dit onderzoek geen kleine ingrepen zoals een biopsie of het verwijderen van een poliep kunnen worden verricht.

Meer informatie over de verschillende manieren van patiënten onderzoeken vindt u op onze pagina over onderzoeken.

Poliepen ontdekt bij bevolkingsonderzoek

Met het bevolkingsonderzoek darmkanker kunnen poliepen worden ontdekt. Het is dan niet altijd meteen duidelijk of het om goed- of kwaadaardige poliepen gaat. Bij Margriet uit Middelkerk werden poliepen ontdekt tijdens het Proefbevolkingsonderzoek. Lees het verhaal van Margriet.

Behandeling van poliepen in de dikke darm

Al tijdens een kijkonderzoek blijkt dat er poliepen in de dikke darm zitten dan worden deze direct verwijderd door middel van een poliepectomie. Bij een poliepectomie wordt door de endoscoop een instrument geschoven. Met dit instrument kan de arts de poliep verwijderen. Het verwijderen van een poliep is pijnloos. De arts zal de verwijderde poliep vervolgens laten onderzoeken in een laboratorium. Daar kan vastgesteld worden om wat voor soort poliep het gaat. De uitslag van dit onderzoek krijg je na ongeveer één week.

Wanneer poliepen uit de dikke darm worden verwijderd dan blijf je na deze behandeling mogelijk langere tijd onder controle. De kans is namelijk aanwezig dat zich na verloop van tijd nieuwe poliepen ontwikkelen. Landelijk zijn er afspraken gemaakt over de controle die moet plaatsvinden na poliepectomie.

Of en na hoeveel tijd deze controle plaats moet vinden hangt samen met:

• de soort poliep
• het aantal gevonden poliepen
• de grootte van de poliep
• de aanwezigheid van erfelijke factoren
• andere ziekten of aandoeningen
• de leeftijd van de patiënt

Zeer grote of hele platte poliepen moeten soms operatief verwijderd worden. Ook poliepen die in de darmwand zijn gegroeid moeten soms door middel van een operatie verwijderd worden.

Meer informatie over een dikke darmoperatie.

Verbeteren betrouwbare diagnose bij coloscopie

Evelien Dekker is hoogleraar gastro-intestinale oncologie aan de Faculteit der Geneeskunde van de Universiteit van Amsterdam. Één van de onderzoeken waar prof. dr. Dekker mee bezig is, met steun van de Maag Lever Darm Stichting, is het verbeteren van de coloscopie (darmkijkonderzoek).

Met een coloscopie kunnen poliepen worden opgespoord in de dikke darm. Dit onderzoek wordt uitgevoerd bij een vermoeden van onraad, bijvoorbeeld op basis van de uitslag van een ontlastingstest. Behalve op grote en onrustige poliepen, stuiten artsen daarbij ook vaak op kleine poliepen, wellicht onschuldig zijn. Momenteel worden alle poliepen verwijderd en bekeken, maar dat kost tijd en geld. Door Dekker wordt onderzocht of artsen ook al tijdens het kijkonderzoek een betrouwbare diagnose kunnen stellen, zodat we niet alle poliepen hoeven door te sturen naar het lab.

Lees het interview met Evelien Dekker.

Wat kan ik doen?

We houden je graag op de hoogte

We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.