Als je een ileus hebt, bijvoorbeeld door een tumor of verklevingen, kan je soms de klachten verminderen door anders te eten. Wat je precies moet eten, hangt af van waar de ileus zit. Vraag daarom advies aan een diëtist of je arts.
Ileus
Wat is het?
Een ileus is een plotselinge verstoring in de darm, waardoor voedsel, sappen en gassen zich ophopen en niet als ontlasting het lichaam kunnen verlaten. Dit wordt ook wel een darmafsluiting of darmverlamming genoemd. Hierdoor kunnen ernstige problemen en levensgevaarlijke situaties ontstaan.
Een ileus kan verschillende oorzaken hebben. Er zijn twee soorten ileus. Een mechanische ileus komt het meest voor en ontstaat door bijvoorbeeld een vernauwing of een knik in de darm. Daarnaast heb je een paralytische ileus. Hierbij vertraagt of stopt de darm met bewegen. Vaak ontstaat dit na een grote buikoperatie.
Oorzaken van een ileus
Obstructie ileus (mechanische ileus)
Een obstructie (verstopping) ileus ontstaat als er iets in de weg zit in de darm. Iets wat de doorgang blokkeert. Dit kan bijvoorbeeld een tumor zijn, littekenweefsel (verklevingen) of een draaiing in de darm (een volvulus). De darm zal proberen met krachtige samentrekkingen het voedsel langs het obstakel te duwen.
Paralytische ileus (verlammende ileus)
Bij deze vorm vertraagt of stopt de darm met bewegen, waardoor het voedsel ophoopt en het lichaam niet kan verlaten. Dit kan ontstaan door een buikvliesontsteking, een abces in de buik, een alvleesklierontsteking, bepaalde medicijnen of na een grote buikoperatie.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij ileus
De klachten kunnen verschillen per type, maar komen veel overeen;
- hevige of matige, constante buikpijn
- een opgezette buik
- braken; het braaksel wordt steeds donkerder van kleur en lijkt meer op ontlasting
- geen ontlasting of winden
- een pijnlijk gevoel als de arts op de buik drukt
- bij obstructie ileus: hevige samentrekkingen van de darm zijn vaak zichtbaar op de buik, met veel darmgeluiden (gootsteengeruis)
- bij paralytische ileus: geen darmbewegingen en geen darmgeluiden, een ‘stille buik’.
Bij een ileus kunnen er ook klachten zijn van andere ziekten, zoals een buikvliesontsteking of een tumor. Als de ileus niet op tijd wordt ontdekt en behandeld, kan dit heel gevaarlijk zijn. Door ophoping van ontlasting kan de darmwand scheuren. Dit heet darmperforatie. Het kan leiden tot een buikvliesontsteking. Ook kan een gedeelte van de darm afsterven door slechte doorbloeding. In zulke gevallen moet de arts snel opereren.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van ileus
Lichamelijk onderzoek en CT-scan
In veel gevallen zijn de klachten duidelijk herkenbaar voor een arts. De diagnose wordt gesteld door de klachten die je aan de arts vertelt, en doordat de arts je buik goed onderzoekt. Als de oorzaak van de ileus niet duidelijk is, wordt er een CT-scan gemaakt. Als de oorzaak al bekend is, hoeft dit dus niet altijd. Een CT-scan maakt beelden van de binnenkant van je lichaam met röntgenstralen.
Behandeling van ileus
Als de diagnose is gesteld, zal de arts eerst een dun slangetje (maagsonde) via de neus in de maag brengen. Door dit slangetje kan de maaginhoud weg. Dit komt in een plastic zakje terecht die aan de rand van het bed komt te hangen. Dit vermindert de druk in je darmen en helpt tegen misselijkheid. Ook wordt er voorkomen dat maaginhoud in de longen belandt. Ook krijg je via een infuus vocht toegediend.
Bij een obstructie ileus is vaak een operatie nodig om de blokkade te verwijderen. Dit hoeft niet altijd, en het hoeft ook niet altijd per direct. De chirurg haalt het geblokkeerde deel van de darm weg. De twee uiteinden worden aan elkaar gehecht. Soms krijg je een tijdelijke stoma. Dit is een kunstmatige uitgang voor ontlasting via je buik, om de darm te laten genezen.
Als een obstructie ileus wordt veroorzaakt door verklevingen (littekens in de darm), is de chirurg vaak voorzichtig met een opereren, omdat nieuwe verklevingen kunnen ontstaan door de operatie. Bij een paralytische ileus, waarbij de darmen stilliggen, wordt de oorzaak van het probleem behandeld. Een operatie is dan meestal niet nodig.
Als er complicaties zijn, zoals een gescheurde darm (darmperforatie), is een spoedoperatie nodig. Na de behandeling gaat het meestal snel beter en zijn de vooruitzichten in het algemeen goed.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij ileus
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL)
Sophie Gray, AIOS MDL, Rijnstate (NVMDL)
dr. Margo van Campenhout, AIOS MDL, Erasmus MC (NVMDL)
Laatst herzien:
juni 2024
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
