Poeptransplantatie: onderzoek naar nieuwe behandelmethode colitis ulcerosa
13 juni 2017
Poeptransplantatie: colitis ulcerosa te lijf met gezonde darmflora
Bij de darmontstekingsziekte colitis ulcerosa ontstaat een chronische ontstekingsreactie. Het afweerapparaat in het dikkedarmslijmvlies gaat als het ware het gevecht aan met de eigen bacteriën in de darm. Door de bacteriesamenstelling in de darmen van deze patiënten te vervangen door die van een gezonde donor kan de ontstekingsreactie mogelijk afnemen. Dat is het idee achter de poeptransplantatie, een baanbrekend onderzoek van Dr. Cyriel Ponsioen van het AMC dat in de tweede helft van 2017 start. Een poeptransplantatie is een experimentele behandeling waarbij een waterige oplossing van de ontlasting van een gezonde persoon via een slangetje door de neus, slokdarm en maag wordt ingebracht tot in de darmen van de patiënt. De patiënt ruikt en proeft hier niets van. Met deze behandelmethode kunnen in de toekomst mogelijk mensen geholpen worden met de chronische darmontstekingsziekte colitis ulcerosa. Eerder onderzoek geeft hier aanwijzingen toe.
Dr. Cyriel Ponsioen (AMC)
Hooligans en de ME
Ponsioen licht de werking van het onderzoek toe: ‘In ieders darm leven biljarden bacteriën. Die moeten niet door de slijmvlieslaag dringen. Hiertussen zitten populaties ‘hooligans’. De ME, het afweersysteem van het lichaam, waakt hiervoor en komt direct in actie zodra deze hooligans door de afzetting proberen te dringen, maar bij colitis ulcerosa blijven ze er op los slaan, ook als de ‘hooligans’ zich weer gedragen. Met ontstekingen en daar aan gerelateerde klachten als gevolg.’ Gezonde donorontlasting bevat veel minder ‘hooligans’, waardoor de ME tot rust komt.
‘De manier die we hier onderzoeken gaat als volgt: we spoelen de darm radicaal schoon, dus zoveel mogelijk eigen flora eruit. Vervolgens brengen we met een faecestransplantatie (ofwel poeptransplantatie) schone bacteriën in, waardoor zich een nieuwe bacteriepopulatie kan vormen. De hoop is nu dat wanneer je gezonde bacteriën inspuit, de ontstekingsreactie afneemt.’
Eerder onderzoek
Van 2012 tot 2014 deed Ponsioen een vergelijkbaar onderzoek, waar uiteindelijk 48 mensen aan deel hebben genomen. ‘Daar zijn hele interessante resultaten uit gekomen. Bij sommige patiënten sloeg de behandelmethode aan en kwamen de darmen volledig tot rust. Toch is de populatie nog te klein om deze behandelmethode voor deze ziekte aan te bevelen. Daarvoor moeten we beter uitzoeken welke bacteriesamenstelling optimaal is. Dat gaan we nu onderzoeken.’
Gezonde ontlasting
Om de behandeling te laten slagen is het vinden van de juiste donoren belangrijk. Ook moet de ontlasting in zeer korte tijd naar het lab worden gebracht en verwerkt. Donoren van de poeptransplantatie in het AMC zullen dan ook mensen zijn die in het ziekenhuis werkzaam zijn. Ponsioen: ‘We gaan verschillende poepmonsters verzamelen en zo zorgen voor de in onze ogen meest optimale bacteriesamenstelling.’
Pil in plaats van transplantatie
‘In de toekomst hopen we de juiste bacteriesamenstelling in een pilletje te kunnen stoppen. Dat zou geweldig zijn, dat je met een simpele pil ontstekingen van deze patiënten kunt remmen. Maar dat is tegelijk de toekomst. Het is nu eerst belangrijk om de juiste bacteriesamenstelling te identificeren.’
Meer informatie
Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door de Stichting Auto Immuun Onderzoek en de Maag Lever Darm Stichting, in samenwerking met het UMC Groningen, UMC Utrecht en Wageningen Universiteit.
Het onderzoek van Ponsioen, start eind 2017. Belangstellende patiënten met colitis ulcerosa kunnen informatie inwinnen via het AMC.
Bron: Maag Lever Darm Stichting