Het evalueren en implementeren van kijkoperaties van de lever in Nederland

Sinds de eerste keer dat er een kijkoperatie werd uitgevoerd voor leverchirurgie in 1992 is men wereldwijd terughoudend geweest met de verdere ontwikkeling van deze techniek. Verschillende risico’s hebben hieraan bijgedragen, waaronder het risico op oncontroleerbare bloedingen. Inmiddels is er vanuit vele onderzoeken vanuit de hele wereld gebleken dat kijkoperaties van de lever (laparoscopische leverchirurgie (LLS)) aanmerkelijke voordelen opleveren ten opzichte van de standaard open operatie. De belangrijkste voordelen zijn verminderd bloedverlies tijdens de operatie en minder complicaties na de operatie, sneller herstel, een kortere opnameduur en een cosmetisch voordeel. Ervaren chirurgen hebben deze resultaten inmiddels op verschillende internationale bijeenkomsten besproken. Hier concludeerden zij dat LLS een standaard behandeling zou moeten zijn in elk ziekenhuis dat leverchirurgie uitvoert. Dit geldt met name voor de kleinere, makkelijkere operaties (minor operaties). Lasterige leveroperaties (major), waarbij een groter stuk lever verwijderd moet worden, blijven thuishoren in expert centra. Verder concludeerden zij dat een stapsgewijze aanpak in combinatie met gestructureerde trainingsprogramma’s essentieel zijn om een veilige start te maken met ‘major’ operaties in centra waar deze nog niet worden uitgevoerd. 

In Nederland waren er in 2010 in totaal slechts 45 LLS operaties uitgevoerd. Het doel van dit project is allereerst om in kaart te brengen hoe ver ze in de afgelopen jaren zijn gekomen. Daarnaast zal er een trainingsprogramma opgezet worden om de ‘major’ leveroperaties op een veilige manier in Nederlandse centra te introduceren. Trainingen zullen worden begeleid door een internationale expert met uitgebreide ervaring in major leveroperaties. De verwachting is dat de chirurgen die getraind worden uiteindelijk zelf vaker minimaal invasieve technieken zullen toepassen in de kliniek. Hierdoor zullen uiteindelijk meer patiënten kunnen profiteren van de voordelen van minimaal invasieve chirurgie. 

Het doel van LAELIVE is het veilig implementeren van ‘major’ LLS in Nederland. 

1. Een nationale enquêteonder alle Nederlandse leverchirurgen om te bepalen wat de huidige ervaring met LLS met focus op ‘major’ vs ‘minor’ resecties is. 
2. Een retrospectieve studie naar alle LLS-operatiesdie zijn uitgevoerd in Nederland in de periode 2011-2016. 
3. Eenvooruitziend trainingsprogramma met behulp van een internationale, expert en twee Nederlandse toezichthouders. 
4. Een vooruitziende studie naar het gebruik en de resultaten van LLS na training.

Door de gestructureerde landelijke aanpak zullen meer patiënten in aanmerking komen voor de voordelen van LLS. Tevens zal de training bijdragen aan een veilige introductie van ‘major’ LLS zonder dat dit gepaard gaat met een toegenomen risico op complicaties tijdens de trainingsfase. 

In de meeste gevallen werven de onderzoekers hun eigen deelnemers. De meeste onderzoeken in onze database lopen al enige tijd of zijn afgerond. De onderzoekers hebben dan al voldoende patiënten gevonden voor het onderzoek. Je kunt je dat niet meer aanmelden. Over het algemeen werven de onderzoekers zelf nu eigen deelnemers. Als het onderzoek net is gestart is ons advies om de website van het ziekenhuis/instelling in de gaten te houden of contact op te nemen met op te nemen met de contactpersoon van het onderzoek. Dit staat op de site van de onderzoeksinstelling. 

Wij brengen geen patiënten in contact met de onderzoekers. Het contact dat wij hebben met de onderzoeker is inhoudelijk en verwijzen niet iemand door tenzij de onderzoekers dit hebben aangegeven. Dan is dit aangegeven in de bovenstaande tekst. 

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een ingewikkeld proces dat vaak meerdere jaren duurt. Wetenschappelijk onderzoek moet zorgvuldig uitgevoerd worden om uiteindelijk conclusies te kunnen trekken. Er bestaan veel verschillende type onderzoeken die allemaal weer zijn voor- en nadelen hebben. Uiteindelijk draagt ieder onderzoek bij aan het verhogen van de kennis over een bepaald onderwerp. Je hebt veel onderzoeken nodig om te kunnen zeggen dat iets betrouwbaar is. En het dus wetenschappelijk is bewezen. Daarom duurt het vaak ook lang voordat nieuwe een behandeling of bepaalde medicatie in de reguliere behandelingen toegepast kan worden.

In wetenschappelijk onderzoek zijn vaak proefpersonen nodig. Dit zijn gezonde mensen of patiënten die vrijwillig meewerken aan een onderzoek naar nieuwe behandelingen of medicijnen.

Deelname aan een wetenschappelijk onderzoek kan gunstig zijn omdat je bijvoorbeeld een nieuwe behandeling krijgt die de klachten kan verminderen of waardoor het mogelijk is om (sneller) beter te worden. Ook voor anderen is deelname waardevol omdat je een bijdrage levert aan onderzoek naar bijvoorbeeld nieuwe behandelingen. Er kunnen ook nadelen zitten aan deelname, zoals risico’s die je loopt omdat het een nieuwe behandeling betreft, eventuele bijwerkingen en de tijd en moeite die je erin stopt.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) zorgt voor de bescherming van proefpersonen die deelnemen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Op de website van CCMO kun je terecht voor alle belangrijke informatie met betrekking tot het meedoen aan onderzoek. 

Aanvullende informatie vind je op de website van Rijksoverheid 

Daarnaast kun je ook je behandelend arts vragen of hij/zij weet welke onderzoeken er op dit moment lopen voor de aandoening die je hebt. De arts kan je meer vertellen over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeken mogelijk geschikt kunnen.