Aambeien

Wat is het?

Aan de binnenkant van de anus (het poepgat) zit een sponsachtig netwerk van aders. Als deze aders opzwellen en gaan uitstulpen noemen we dat aambeien (hemorroïden). Aambeien kunnen in de anus zitten of naar buiten komen. We spreken dan van inwendige of uitwendige aambeien. Aambeien zijn onschuldig maar veel mensen hebben er in hun dagelijks leven last van. Vooral mensen boven de 50 jaar hebben aambeien. Zowel mannen als vrouwen kunnen aambeien krijgen.

Oorzaak van aambeien

Aambeien ontstaan door een verhoogde druk op de aders net boven de anus. Deze raken geïrriteerd, zwellen op en rekken uit. De verhoogde druk op de aders kan een gevolg zijn van:

Hoe herken ik het?

Meest voorkomende klachten bij aambeien

Aambeien kunnen bloedverlies, jeuk, pijn of een branderig gevoel aan de anus veroorzaken. Als aambeien naar buiten zakken, kan dit een drukkend en pijnlijk gevoel geven. Het kan dan aanvoelen alsof er iets uit jouw anus komt en je kunt moeite hebben met het afvegen na het poepen. Aambeien zijn erg kwetsbaar en kunnen makkelijk gaan bloeden als je naar het toilet gaat. Je ziet dan helderrood bloed op/in jouw poep of bij het afvegen. Ook kan een aambei spontaan gaan bloeden.

Bloed bij de ontlasting wordt meestal veroorzaakt door inwendige of uitwendige aambeien. Bloedverlies uit de anus kan echter ook komen door een ontsteking, een poliep of een tumor in jouw darm. Ga daarom altijd naar de huisarts bij bloed in de ontlasting. De huisarts kan vaststellen of aambeien de oorzaak zijn of dat verder onderzoek nodig is om andere aandoeningen uit te sluiten. Ga ook naar de huisarts als de pijn te erg wordt.

Als je denkt dat je last heb van anale klachten, kun je op de website van analeklachten.online terecht voor meer informatie. Zij hebben een online tool ontwikkeld om te achterhalen of je last hebt van anale klachten en wat je er vervolgens aan kunt doen. Je kunt hier ook terecht voor vragen. Deze website is tot stand gekomen door samenwerking met chirurgen die gespecialiseerd zijn in de proctologie uit heel Nederland.

Hoe gaat het verder?

Diagnose van aambeien

In de meeste gevallen kan de diagnose aambeien gesteld worden door de huisarts. De huisarts vraagt naar je klachten en bekijkt en onderzoekt jouw anus. Hij zal dan met een gehandschoende vinger de anus ook aan de binnenkant onderzoeken. Dit heet een rectaal toucher.

Soms gebruikt de huisarts een kijkbuisje om de binnenkant van de anus te onderzoeken. Dit wordt een proctoscopie genoemd. De huisarts kan je voor een proctoscopie ook doorverwijzen naar een medisch specialist.

Behandeling van aambeien

Het belangrijkste bij aambeien is zorgen dat jouw poep zachter wordt. Als jouw poep te hard is moet je meer persen. Hierdoor krijg je meer last van al bestaande aambeien en kunnen er nieuwe aambeien bijkomen. Als de diagnose aambeien is gesteld, krijg je daarom eerst voedingsadviezen en leefregels. Zoals meer vezels eten (20-35 gram per dag), veel drinken en voldoende bewegen. Een diëtist kan je hierbij eventueel helpen.

Door het opvolgen van deze adviezen zullen in veel gevallen de klachten verdwijnen. Om de pijn van aambeien te verminderen kan het nemen van een warm bad helpen.

Laxeermiddelen

Als de voedingsadviezen en leefregels niet helpen om de poep zachter te maken, kan jouw huisarts je vezelpreparaten (zakjes psylliumvezels) voorschrijven. Als dit ook niet voldoende helpt of je als je er niet tegen kunt, kunnen laxeermiddelen voorgeschreven worden zoals macrogol of magnesiumoxide. Deze helpen de poep dunner te maken zodat je minder hoeft te persen.

Andere medicijnen

Bij aanhoudende pijn en jeukklachten kan de arts zalf of zetpillen voorschrijven, zoals:

Zalf of zetpillen met lidocaïne: deze werken plaatselijk verdovend en dus pijnstillend.
Zalf of zetpillen met zink: deze verminderen de pijn en jeuk en kunnen er mogelijk voor zorgen dat de aambeien iets verschrompelen

Er zijn veel middelen tegen aambeien zonder recept van jouw arts te koop bij de drogist. Wees voorzichtig met het gebruik van deze middelen. Overleg bij langdurig gebruik van medicijnen altijd met jouw arts of apotheker.

Andere behandelingen

Wanneer de voedingsadviezen, leefregels en medicijnen niet voldoende helpen, kan de huisarts je doorverwijzen naar een medisch specialist (maag-darm-leverarts (MDL-arts) of chirurg). Er zijn verschillende behandelingen mogelijk om aambeien te verwijderen. De meeste ingrepen worden poliklinisch gedaan. Dit wil zeggen dat je niet in het ziekenhuis wordt opgenomen. Je kunt op de dag van de ingreep weer naar huis als er geen complicaties optreden. Het is mogelijk dat je voor de ingreep een klysma (darmspoeling) krijgt om de endeldarm en anus schoon te maken.

De verschillende methoden om aambeien te verwijderen zijn:

Afbinden
Dit is de meest gebruikte methode. De aambeien worden met een rubberen elastiekje afgebonden. Dit heet een rubberbandligatie. De elastiekjes kunnen alleen binnen in de anus op het slijmvlies worden geplaatst. Zeven tot tien dagen na de behandeling vallen de afgestorven aambeien af. Het wondje geneest met een klein litteken. De eerste dagen na de ingreep kan je een wee of krampend gevoel onder in de buik hebben. Soms is nog een tweede of derde behandeling nodig.

Inspuiten
Een andere methode om aambeien te verwijderen is het inspuiten van een irriterende vloeistof in de aambei waardoor deze verschrompelt. Dit heet scleroseren.

Soms is een operatie nodig om de aambeien te verwijderen.

Wat kan ik doen?

Tips en adviezen bij aambeien

De tips en adviezen om aambeien te behandelen en te voorkomen, zijn met name gericht op het voorkomen van verstopping en een verhoogde druk op de anus:

  • Eet gezond, gevarieerd en vezelrijk

    • Eet voldoende vezels. Vezels nemen vocht op en zorgen daardoor voor een goede darmwerking. Hierdoor blijft jouw poep zacht en soepel. Vezels zitten met name in groente, fruit en volkorenproducten. Een gezonde gevarieerde voeding bevat alle voedingsstoffen die je dagelijks nodig hebt. Raadpleeg bij twijfel jouw huisarts of diëtist.

  • Drink voldoende

    • Drink dagelijks minstens 1,5 tot 2 liter vocht. Als je veel vezels eet, is het verstandig om extra te drinken. Vezels hebben namelijk vocht nodig om goed te kunnen werken.

  • Zorg voor voldoende beweging

    • Door regelmatig te bewegen wordt de darmbeweging gestimuleerd en kan je verstopping voorkomen. Als je veel zit, is de kans op verstopping groter. Probeer ook niet te lang achter elkaar te staan. Zo voorkom je een te hoge druk op de anus. Voldoende beweging kan ook helpen een gezond gewicht te houden of te krijgen.

  • Zorg voor gezond toiletgedrag

    • Ga naar het toilet als je aandrang hebt. Het ophouden zorgt ervoor dat de poep verder indikt waardoor de kans op verstopping toeneemt. Als je aandrang hebt, pers je voorzichtig mee. Pers niet als er geen aandrang is. Een juiste zithouding op het toilet is belangrijk voor een goede stoelgang. Met behulp van een voetenbankje creëer je gemakkelijk een goede zithouding. Doordat je de knieën optrekt en iets voorovergebogen zit, zit je gehurkt en ontspant de kringspier zich volledig. Hierdoor zal het poepen makkelijker gaan.

       

  • Zorg voor een goede hygiëne

    • Als je last hebt van aambeien maak je anus dan schoon met lauwwarm water nadat je gepoept hebt. Dep vervolgens de anus goed droog. Je kunt ook een wattenschijfje met olie gebruiken. Gebruik van zeep of geparfumeerd toiletpapier kan irritaties en jeuk erger maken. Een warm bad kan helpen tegen jeuk en pijn.

Colofon

Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting.

In samenwerking met:
Dr. Liesbeth Kager, MDL-arts
Dr. Charlotte Molenaar, chirurg-proctoloog

Laatst herzien:
Mei 2018

We houden je graag op de hoogte

We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.

Doneer aan de Maag Lever Darm Stichting

Alleen dankzij de steun van donateurs kunnen wij ons werk blijven doen

Doneer
3 juni is de Buikroute!
Loop mee voor een gezonde buik!
Doe je ook mee?