Het goede en het kwade van het immuunsysteem in de darm 

Er leven ongeveer 100 biljoen micro-organismen in onze darmen die ons helpen met het verteren van eten en ons beschermen tegen infecties met schadelijke microben. Ons immuunsysteem heeft geleerd om deze micro-organismen te tolereren. Bij de ruim 55.000 patiënten die lijden aan IBD (de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) is deze tolerantie verstoord en reageert het immuunsysteem op micro-organismen die niet schadelijk zijn. Dit zorgt voor pijn, braken, diarree, ernstige krampen en gewichtsverlies. Om nieuwe behandelingen voor IBD te ontwikkelen, is het nodig inzicht te krijgen in de manier waarop onze darmen leren om micro-organismen te tolereren. 

De huidige beschikbare behandelingen voor IBD werken vaak slechts tijdelijk, slaan niet aan bij elke patiënt en veroorzaken vaak bijwerkingen. Dit onderzoek zal nieuwe informatie opleveren over de manier waarop het immuunsysteem heeft geleerd om goede bacteriën in de darm te tolereren. Deze informatie kan gebruikt worden bij het herstellen van tolerantie bij patiënten met IBD en kan ook helpen bij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. 

Dit onderzoek naar tolerantie richt zich met name op het darmslijmvlies als geheel. Hierbij wordt goed gekeken naar de verschillende typen cellen in de darm, welke waarschijnlijk nog niet allemaal ontdekt zijn. 

Voor het onderzoeken van de functies van de verschillende celtypen maken de onderzoekers gebruik van een bepaald systeem. Dit systeem stelt hen in staat om ‘mini darmen’ te kweken in het laboratorium en de reactie van deze darmen op bacteriën te bestuderen. Eén van de grote voordelen van dit systeem is dat ze slechts zelden darmweefsel van patiënten nodig hebben, omdat ze het simpelweg zelf kunnen kweken. 

Om de moleculaire verschillen tussen de celtypen te onderzoeken zullen de onderzoekers gebruik maken van een nieuwe techniek. Deze techniek zorgt ervoor dat ze de genen in darmcellen kunnen bestuderen tijdens zowel immuunreacties (opvlammingen) als bij het ontwikkelen van tolerantie. Tot slot zullen ze in de ‘mini-darmen’ kijken wat er gebeurt wanneer nieuwe behandelingen worden toegepast.  

De onderzoekers verwachten nieuwe celtypen en moleculaire mechanismen te ontdekken die ten grondslag liggen aan de reactie van het darmslijmvlies op bacteriën en het ontstaan van chronische darmontsteking. Deze resultaten zullen nieuwe aangrijpingspunten zijn voor de ontwikkeling van succesvolle behandelingen voor IBD. 

In de meeste gevallen werven de onderzoekers hun eigen deelnemers. De meeste onderzoeken in onze database lopen al enige tijd of zijn afgerond. De onderzoekers hebben dan al voldoende patiënten gevonden voor het onderzoek. Je kunt je dat niet meer aanmelden. Over het algemeen werven de onderzoekers zelf nu eigen deelnemers. Als het onderzoek net is gestart is ons advies om de website van het ziekenhuis/instelling in de gaten te houden of contact op te nemen met op te nemen met de contactpersoon van het onderzoek. Dit staat op de site van de onderzoeksinstelling. 

Wij brengen geen patiënten in contact met de onderzoekers. Het contact dat wij hebben met de onderzoeker is inhoudelijk en verwijzen niet iemand door tenzij de onderzoekers dit hebben aangegeven. Dan is dit aangegeven in de bovenstaande tekst. 

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een ingewikkeld proces dat vaak meerdere jaren duurt. Wetenschappelijk onderzoek moet zorgvuldig uitgevoerd worden om uiteindelijk conclusies te kunnen trekken. Er bestaan veel verschillende type onderzoeken die allemaal weer zijn voor- en nadelen hebben. Uiteindelijk draagt ieder onderzoek bij aan het verhogen van de kennis over een bepaald onderwerp. Je hebt veel onderzoeken nodig om te kunnen zeggen dat iets betrouwbaar is. En het dus wetenschappelijk is bewezen. Daarom duurt het vaak ook lang voordat nieuwe een behandeling of bepaalde medicatie in de reguliere behandelingen toegepast kan worden.

In wetenschappelijk onderzoek zijn vaak proefpersonen nodig. Dit zijn gezonde mensen of patiënten die vrijwillig meewerken aan een onderzoek naar nieuwe behandelingen of medicijnen.

Deelname aan een wetenschappelijk onderzoek kan gunstig zijn omdat je bijvoorbeeld een nieuwe behandeling krijgt die de klachten kan verminderen of waardoor het mogelijk is om (sneller) beter te worden. Ook voor anderen is deelname waardevol omdat je een bijdrage levert aan onderzoek naar bijvoorbeeld nieuwe behandelingen. Er kunnen ook nadelen zitten aan deelname, zoals risico’s die je loopt omdat het een nieuwe behandeling betreft, eventuele bijwerkingen en de tijd en moeite die je erin stopt.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) zorgt voor de bescherming van proefpersonen die deelnemen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Op de website van CCMO kun je terecht voor alle belangrijke informatie met betrekking tot het meedoen aan onderzoek. 

Aanvullende informatie vind je op de website van Rijksoverheid 

Daarnaast kun je ook je behandelend arts vragen of hij/zij weet welke onderzoeken er op dit moment lopen voor de aandoening die je hebt. De arts kan je meer vertellen over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeken mogelijk geschikt kunnen.