Het effect van gal en darmbacteriën op de kwaliteit van de slijmlaag van de darm in IBD

Onze darm vormt een grens tussen de binnenwereld van het lichaam en de buitenwereld. Cellen in onze darm zijn bekleed met een slijmlaag, die beschermt tegen giftige stoffen en bacteriën. Een slechte slijmlaagfunctie gaat gepaard met verschillende darmaandoeningen zoals IBD (de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa) en darmkanker. Er zijn veel IBD-patiënten in Nederland. De voor hen beschikbare IBD-medicijnen hebben ernstige bijwerkingen en werken niet bij alle patiënten. 

De onderzoeker heeft al eerder een nieuw mechanisme ontdekt waarmee het stofje sulfide, een stof gemaakt door bacteriën, de slijmlaag afbreekt. Zowel sulfide-producerende bacteriën als sulfide zijn verhoogd aanwezig in IBD patiënten. Dit zou een verhoogde afbraak van de beschermende slijmlaag als gevolg kunnen hebben, waardoor IBD ontstaat of verergert. 

Recent is aangetoond dat een nieuw medicijn, OCA, ontsteking in de lever remt. Eerder onderzoek van deze onderzoeker laat zien dat OCA ook darmontsteking remt en IBD-symptomen vermindert. Combineren van deze bevindingen leidt tot de verwachting dat de werking van OCA in de lever de galsamenstelling in de darm beïnvloedt en daarmee de bacteriesamenstelling bepaalt. Door deze veranderde bacteriesamenstelling wordt minder sulfide geproduceerd, waardoor de slijmlaag sterker wordt en betere bescherming biedt tegen IBD. Deze verwachting moet nu nog bewezen worden. 

In dit project wordt onderzocht hoe gal en darmbacteriën de slijmlaag van de darm beïnvloeden. Door dit mechanisme te doorgronden kunnen ze nieuwe behandelingen voor darmontstekingen en darmkanker mogelijk maken. 

In dit onderzoek worden meerdere vragen onderzocht:

1.Wat is de invloed van de galzoutreceptor op darmbacteriën en de slijmlaag? 

Na toediening van OCA worden de bacteriesamenstelling, de galsamenstelling en de kwaliteit van de slijmlaag in muizen bestudeerd. Hoe groter de afstand tussen bacteriën en darmcellen, des te dikker de slijmlaag en hoe beter de beschermende werking. Deze deelvraag zal informatie opleveren over de relatie tussen galzouten, bacteriën en de beschermende capaciteit van de slijmlaag. 

2.Wat is het effect van bepaalde bacteriën en bacterieproducten op de kwaliteit van de slijmlaag? 

De in deelvraag 1 gevonden verbanden zullen worden getoetst op het vermogen om de dikte van slijmlaag te beïnvloeden in het laboratorium. Hierin gebruiken we ‘’mini-darmen’, die worden gekweekt uit een hapje uit de darm van een muis of patiënt, waaraan bacteriën en bacterie-stofjes worden toegevoegd. Deze deelvraag zal beantwoorden welke bacteriën en bacterie-stofjes een gunstig of ongunstig effect hebben op de slijmlaag. 

3.Beschermen de in deelvraag 1 en 2 gevonden gal-onderdelen, bacteriën en producten van bacteriën tegen darmontsteking? 

De onderzoekers bestuderen of de gevonden verbeteraars van de slijmlaagfunctie, de darmontsteking in muizen kunnen voorkomen of genezen. Hiervoor krijgen muizen gal-onderdelen en/of gunstige bacteriën toegediend, of worden ongunstige bacteriën uitgeschakeld met antibiotica. De behandeling die voor mensen situatie het meest kansrijk is zal prioriteit krijgen. 

Met de resultaten van dit onderzoek verwachten ze begrip van de mechanismen waarmee gal en darmbacteriën de slijmlaag beïnvloeden te krijgen. Ook hopen ze een op gal- en/of darmflora-gebaseerde IBD-behandeling te kunnen ontwikkelen in de komende 5 jaar. Deze kan potentieel de kwaliteit van leven van IBD-patiënten sterk verbeteren. Daarnaast kan dit project leiden tot strategieën die bijdragen aan het voorkomen van IBD. Ook levert dit onderzoek mogelijke, in ontlasting te bepalen, signaal-stofjes op die de kwaliteit van de slijmlaag weergeven.  

In de meeste gevallen werven de onderzoekers hun eigen deelnemers. De meeste onderzoeken in onze database lopen al enige tijd of zijn afgerond. De onderzoekers hebben dan al voldoende patiënten gevonden voor het onderzoek. Je kunt je dat niet meer aanmelden. Over het algemeen werven de onderzoekers zelf nu eigen deelnemers. Als het onderzoek net is gestart is ons advies om de website van het ziekenhuis/instelling in de gaten te houden of contact op te nemen met op te nemen met de contactpersoon van het onderzoek. Dit staat op de site van de onderzoeksinstelling. 

Wij brengen geen patiënten in contact met de onderzoekers. Het contact dat wij hebben met de onderzoeker is inhoudelijk en verwijzen niet iemand door tenzij de onderzoekers dit hebben aangegeven. Dan is dit aangegeven in de bovenstaande tekst. 

Het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is een ingewikkeld proces dat vaak meerdere jaren duurt. Wetenschappelijk onderzoek moet zorgvuldig uitgevoerd worden om uiteindelijk conclusies te kunnen trekken. Er bestaan veel verschillende type onderzoeken die allemaal weer zijn voor- en nadelen hebben. Uiteindelijk draagt ieder onderzoek bij aan het verhogen van de kennis over een bepaald onderwerp. Je hebt veel onderzoeken nodig om te kunnen zeggen dat iets betrouwbaar is. En het dus wetenschappelijk is bewezen. Daarom duurt het vaak ook lang voordat nieuwe een behandeling of bepaalde medicatie in de reguliere behandelingen toegepast kan worden.

In wetenschappelijk onderzoek zijn vaak proefpersonen nodig. Dit zijn gezonde mensen of patiënten die vrijwillig meewerken aan een onderzoek naar nieuwe behandelingen of medicijnen.

Deelname aan een wetenschappelijk onderzoek kan gunstig zijn omdat je bijvoorbeeld een nieuwe behandeling krijgt die de klachten kan verminderen of waardoor het mogelijk is om (sneller) beter te worden. Ook voor anderen is deelname waardevol omdat je een bijdrage levert aan onderzoek naar bijvoorbeeld nieuwe behandelingen. Er kunnen ook nadelen zitten aan deelname, zoals risico’s die je loopt omdat het een nieuwe behandeling betreft, eventuele bijwerkingen en de tijd en moeite die je erin stopt.

De Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) zorgt voor de bescherming van proefpersonen die deelnemen aan medisch-wetenschappelijk onderzoek. Op de website van CCMO kun je terecht voor alle belangrijke informatie met betrekking tot het meedoen aan onderzoek. 

Aanvullende informatie vind je op de website van Rijksoverheid 

Daarnaast kun je ook je behandelend arts vragen of hij/zij weet welke onderzoeken er op dit moment lopen voor de aandoening die je hebt. De arts kan je meer vertellen over meedoen aan wetenschappelijk onderzoek en welke onderzoeken mogelijk geschikt kunnen.