Gallige reflux is het terugstromen van dunne darminhoud naar de maag. De voedselbrij is dan al vermengd met galvloeistof en alvleeskliersap. De inwerking van deze spijsverteringssappen op de maagwand kan klachten veroorzaken.
De maag is een belangrijk onderdeel van ons spijsverteringskanaal. In de maag wordt ons voedsel voorbereid op de vertering. De binnenkant van de maag is bedekt met een dikke laag slijmvlies. De klieren in het maagslijmvlies produceren maagsap. Maagsap bevat onder andere zoutzuur en spijsverteringsenzymen. Het zoutzuur doodt bacteriën die we met ons voedsel binnenkrijgen. Daarnaast activeert het zoutzuur de spijsverteringsenzymen. Onder de slijmvlieslaag zit een laag met zenuwen en bloedvaten. De buitenkant van de maag bestaat uit een dikke spierlaag.
Deze spieren zorgen ervoor dat voedsel wordt gekneed, fijngemalen en vermengd met maagsap. Bij de uitgang van de maag zit een sluitspier (de pylorus). Deze sluitspier zorgt ervoor dat voedsel in kleine hoeveelheden tegelijk de maag verlaat. Voedsel dat de maag verlaat, komt in het eerste deel van de dunne darm terecht: de twaalfvingerige darm. In de twaalfvingerige darm worden spijsverteringssappen aan het voedsel toegevoegd. Deze sappen (alvleeskliersappen en galvloeistof) zijn nodig voor de vertering van vetten, suikers en eiwitten.
Oorzaken van gallige reflux
Gallige reflux ontstaat meestal als gevolg van een maagoperatie, niet goed sluiten van de maagsluitspier of abnormale dunne darm beweeglijkheid.
Bij veel maagoperaties wordt de onderkant van de maag, inclusief het sluitspiertje, helemaal verwijderd. Wanneer dit sluitspiertje verwijderd is of niet goed werkt, kan dunne darminhoud gemakkelijk omhoog de maag instromen.
In zeldzame gevallen is er geen maagoperatie voorafgegaan aan gallige refluxklachten. Het is in dat geval meestal onduidelijk waarom het sluitspiertje minder goed werkt. De gal en alvleeskliersappen zorgen ervoor dat er schade aan de maagwand ontstaat, waardoor het zuur uit de maag het slijmvlies kan beschadigen.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij gallige reflux
Gallige reflux geeft meestal klachten als pijn en een branderig gevoel in de maagstreek. Deze klachten ontstaan met name na het eten. Ook misselijkheid en (gal)braken komen voor. Het braaksel is dan groenig gekleurd. Door de inwerking van galvloeistof en alvleeskliersap kan de slijmvlieslaag aan de binnenkant van de maag onstoken raken. Dit noemen we een maagslijmvliesontsteking of gastritis. Doordat de oorzaak van de maagslijmvliesontsteking soms moeilijk te verhelpen is, wordt deze meestal chronisch.
Mensen die door gallige reflux last hebben van een langdurige (chronische) maagslijmvliesontsteking, hebben een licht verhoogde kans op maagkanker. Er zijn aanwijzingen dat gallige reflux een bijdrage kan leveren aan het onstaan van een Barrett-slokdarm. Een Barrett-slokdarm is een blijvende verandering van het weefsel in de slokdarm. Het agressieve zuur in het maagsap beschadigt op den duur de slokdarmwand. Wanneer deze maaginhoud ook nog eens vermengd is met galvloeistof, kan dit mogelijk leiden tot het ontstaan van de weefselverandering aan de binnenkant van de slokdarm.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van gallige reflux
Bij mensen die een maagoperatie hebben ondergaan, kan de arts de diagnose soms op basis van de klachten stellen.
De diagnose gallige reflux is meestal met zekerheid te stellen door middel van onderstaande onderzoeken:
Een gastroscopie is een kijkonderzoek van de maag. Dit onderzoek gebeurt met behulp van een endoscoop. Een endoscoop is een flexibele slang waarop een kleine videocamera en een lampje zijn bevestigd. De arts brengt de endoscooop via jouw mond en slokdarm in de maag. De binnenkant van de maag kan zo goed bekeken worden. Tijdens een gastroscopie kan de arts kleine hapjes weefsel (biopten) wegnemen. Deze biopten worden vervolgens in het laboratorium onderzocht. Bij gallige reflux is het slijmvlies aan de onderkant van de maag roder van kleur. Ook kan de arts een neerslag van gal zien in de maag. Verder zijn er vaak kleine wondjes en littekentjes zichtbaar.
Dit is een onderzoek waarbij de arts een radioactieve stof in een ader spuit. Via het bloed wordt de radioactiviteit naar de lever getransporteerd. De lever produceert galvloeistof en de radioactiviteit komt daardoor ook in de galvloeistof terecht. De weg die galvloeistof aflegt, kan vervolgens gevolgd worden op röntgenfoto’s. Als je last heeft van gallige reflux is op de beelden te zien dat galvloeistof in de maag terechtkomt.
Behandeling van gallige reflux
De behandeling van gallige reflux is vaak moeilijk. Als de klachten veroorzaakt worden door een maagoperatie kan de arts, na de klachten eerst behandeld te hebben met medicijnen, in uitzonderlijke gevallen besluiten om een tweede (herstel)operatie uit te voeren.
Medicijnen
Een behandeling met een maagbeschermend medicijn kan de klachten verminderen. Dit heeft geen invloed op de gallige reflux maar het kan voorkomen dat het maagslijmvlies (verder) beschadigd raakt.
Maagbeschermende medicijnen vormen een soort beschermlaag op het slijmvlies in de maag. Bestaande wondjes krijgen zo de kans om te genezen en nieuwe wondjes kunnen voorkomen worden. Daarnaast kan behandeling met het medicijn ursodeoxycholzuur de klachten verminderen. Dit medicijn verandert de samenstelling van de gal waardoor deze mogelijk minder schade aan de maagwand aanricht.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij gallige reflux
Er zijn geen dingen die je zelf kunt doen gericht tegen de gallige reflux. Algemene tips en adviezen bij maagklachten zijn:
Stoppen met roken.
Eet regelmatig en kauw het eten goed.
Vermijd erg grote en/of vette maaltijden.
Koffie, pepermunt, chocolade, koolzuurhoudende dranken, sterk gekruid eten en vet voedsel kunnen klachten veroorzaken.
Wees voorzichtig met gasvormende voedingsmiddelen als bonen, koolsoorten, ui en prei.
Wees matig met alcohol want alcohol kan het slijmvlies in de slokdarm en maag irriteren.
Probeer stress zoveel mogelijk te vermijden. Stress heeft mogelijk een negatieve invloed op de (werking van) de maag.
Drink niet te veel melk. Melk kan maagklachten in eerste instantie wat verminderen maar het drinken van grote hoeveelheden melk stimuleert ook de zuurproductie.
Ga meer bewegen. Beweging heeft een positieve invloed op het spijsverteringskanaal en zorgt bovendien voor ontspanning.
Wees voorzichtig met NSAID’s. Dit zijn pijnstillende medicijnen zoals aspirine, ibuprofen en diclofenac. Als u langdurig een NSAID nodig heeft, bespreek dit dan altijd met uw huisarts. Deze kan eventueel een maagbeschermer of maagzuurremmer voorschrijven wanneer u NSAID's moet gebruiken.
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting samen met experts.
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
