“We willen darmkanker vroeg blijven opsporen, maar wel met minder kijkonderzoeken.”
Dr. Veerle Coupé is hoofd van het Decision Modeling Center (DMC) van het Amsterdam UMC. Het DMC heeft als doel om gezondheidszorg te beoordelen en te verbeteren. Daarnaast is ze projectleider van het project ‘Darmkanker surveillance op maat voor individuen met Lynch syndroom’. In dit onderzoek wordt gekeken of de mate van screening op de persoon afgestemd kan worden.
“In Nederland hebben zo’n 10.000 mensen het Lynch syndroom. Tenminste, dat is wat we weten, want die groep kan in werkelijkheid veel groter zijn. Het Lynch syndroom is een afwijking van het DNA waardoor mensen een erg hoge kans hebben om darmkanker te krijgen. Om deze kans te verkleinen, ondergaan ze vanaf jonge leeftijd elke twee jaar een kijkonderzoek van de darm. Dit om darmkanker en voorloperstadia van darmkanker vroegtijdig op te sporen. Dit noemen we surveillance.”
Belastend kijkonderzoek
“Mensen ervaren het kijkonderzoek als bijzonder onprettig. Vooral omdat de darmen leeg moeten zijn. Soms is het kijkonderzoek ook zo lastig dat dit alleen onder volledige narcose kan worden gedaan. Mensen met Lynch syndroom ondergaan tijdens hun leven rond de 30 kijkonderzoeken. Zo’n onderzoek is belastend, er is altijd kans op complicaties en het leidt tot hoge kosten voor de gezondheidszorg.”
“Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat niet iedereen met het Lynch syndroom hetzelfde risico heeft om darmkanker te krijgen. Dat varieert enorm tussen mensen, van 25% tot wel 70%. Dit is afhankelijk van het soort DNA afwijking. In dit project willen we onderzoeken of de surveillance afgestemd kan worden op het persoonlijke risico. Maar zonder dat het minder veilig wordt. Dat kan door gedetailleerde gegevens van eerdere kijkonderzoeken te analyseren. En te onderzoeken of we de kijkonderzoeken ook kunnen afwisselen met ontlastingtesten. Die kunnen door mensen zelf thuis worden gedaan.”
“Op welke leeftijd krijgt iemand poliepen? Hoe lang duurt het voor die poliepen darmkanker worden? Welke DNA-afwijking heeft deze persoon? Al die gegevens van ruim 3.000 mensen met het Lynch syndroom stoppen we in een model. De uitkomst bepaalt dan de persoonlijke aanpak. Mensen met een hoog risicoprofiel moeten bijvoorbeeld vanaf 25 jaar elke twee jaar een kijkonderzoek ondergaan. En mensen met een laag risicoprofiel kunnen misschien vanaf 30 jaar om de drie jaar een kijkonderzoek ondergaan. Ons onderzoek is niet belastend voor mensen omdat we al bestaande gegevens gebruiken. En de verwachting is dat we met minder kijkonderzoeken eenzelfde aantal darmkankers opsporen.”
Onnodige kijkonderzoeken voorkomen
“Om dit project uit te kunnen voeren is geld nodig. Het zou toch fantastisch zijn als we onnodige kijkonderzoeken kunnen voorkomen en toch darmkanker vroegtijdig blijven opsporen? Ik ben blij als wij hier als team onze schouders onder mogen zetten.”
