'‘We onderzoeken het specifieke DNA van de tumor in het bloed van de patiënt, op verschillende momenten in de loop van de behandeling. We worden steeds beter in de analyse daarvan en we hopen er iets mee te kunnen gaan zeggen over of en hoe de tumor reageert op chemotherapie en bestraling. Sommige patiënten reageren zo goed dat een operatie misschien niet eens nodig is. Maar het zou ook kunnen dat we iets ontdekken waar we specifieke therapieën op kunnen richten.ʼ'
Specifieke behandelingen voor de patiënt. Ze vergroten zowel de overlevingskans als de kwaliteit van leven.
Slokdarmkanker is een van de meest agressieve kankersoorten die er is. De behandeling is dan ook niet niks: na chemotherapie en bestraling volgt vaak ook nog eens een risicovolle en ingrijpende operatie die veel invloed heeft op de kwaliteit van het leven van de patiënt. Hanneke van Laarhoven wil graag bijdragen aan het verbeteren van de uitkomst van de behandeling van slokdarmkanker.
‘Het is echt een hele akelige ziekte met grote impact op zowel de kwantiteit als de kwaliteit van leven van de patiënt. En er is echt nog heel veel werk te doen. De behandeling met chemotherapie, bestraling en een operatie is gericht op genezing, maar de realiteit is dat meer dan de helft van de patiënten niet geneest. Ik hoop met mijn onderzoeken eraan bij te dragen dat uiteindelijk meer mensen zullen overleven, met een goede kwaliteit van leven.’
Helaas komt de kanker bij veel patiënten toch weer terug. Gelukkig gaan de ontwikkelingen razend snel; steeds vaker passen behandelingen beter bij de specifieke patiënt. Ze vergroten zowel de overlevingskans als de kwaliteit van leven. We gingen in gesprek met twee onderzoekers die zich in het midden van de strijd bevinden.
DNA van de tumor onderzoeken
Hanneke van Laarhoven, internist-oncoloog in het Amsterdam UMC, onderzoekt of ze via circulerend tumor-DNA kan voorspellen hoe een slokdarmtumor zich gedraagt. Zo kan de beste behandeling per patiënt worden gekozen. Van Laarhoven:
Kans op overleving vergroten
Uiteindelijk wil Van Laarhoven de kans op overleving groter maken. ‘Waar het om gaat is niet alleen of er nog kanker in de slokdarm zit, maar of de kanker helemaal weg is uit het lichaam en nooit meer terugkomt. Dit onderzoek zal niet dé oplossing brengen, maar hopelijk wel een stapje in de goede richting. Zo kan de behandeling zich richten op zo hoog mogelijke genezingskans met een zo goed mogelijke kwaliteit van leven en zo weinig mogelijk bijwerkingen.’
Dinie
''De diagnose was een grote schok. We hebben samen flink gehuild. Slokdarmkanker is zo’n venijnige kankersoort. Er is maar een klein percentage dat het overleeft. ''
Truus
''De kanker kan altijd terugkomen, al probeer ik daar niet te veel mee bezig te zijn. Ik vertrouw hierin volledig op mijn MDL-arts.''
Angela
''Al is er maar één persoon die door mijn verhaal wel op tijd is, dan weet ik dat de dood van Randy niet voor niets was.''
Carolina
''Door de diagnose slokdarmkanker ben ik me er extra van bewust dat je moet genieten en geen dingen uit moet stellen.''
Heftige behandeling
Als patiënten met slokdarmkanker vijf weken chemotherapie en bestraling hebben doorstaan, volgt in principe nog een zware operatie. Via de buik en borstholte wordt hun slokdarm verwijderd. Hun maag wordt tot een buis gemaakt en aan het stuk bestaande slokdarm vastgehecht. Het is een risicovolle operatie die een blijvende impact op de kwaliteit van het leven van de patiënt heeft: het herstel is langdurig, hij of zij moet vaker op een dag een kleinere hoeveelheid eten en plat liggen is vaak niet meer mogelijk. Uit recent onderzoek is echter gebleken dat bij een derde van de patiënten geen levende kankercellen meer worden teruggevonden in de verwijderde slokdarm na de operatie. Dit roept vragen op over de noodzaak van een operatie voor alle patiënten.
alle info op een rijin onze brochure over slokdarmkanker
Waakzaam wachten
Niet gek dus dat het veld volop in ontwikkeling is. Zo wordt in wetenschappelijk onderzoek (SANO-trial) dat in meerdere Nederlandse ziekenhuizen loopt onderzocht of ‘actief waakzaam wachten’ een veilig en haalbaar alternatief biedt voor een operatie. Patiënten krijgen in dat geval geen operatie, maar regelmatige controles en onderzoeken. Als de kanker terugkomt, wordt alsnog geopereerd. Leonieke Kranenburg, medisch psychologe en Sjoerd Lagarde, oncologisch en gastro-intestinaal chirurg (Erasmus MC), onderzoeken hoe en waarom mensen de keuze maken voor een zware operatie of liever ‘waakzaam wachten’. Lagarde: ‘Als aangetoond wordt dat actief waakzaam wachten een veilig alternatief is, dan komen patiënten in de toekomst voor de keuze te staan: wel of niet opereren?’ Kranenburg: ‘We zien bijvoorbeeld dat veel mensen die kiezen voor de operatie, dat doen zodat ze er zeker van zijn dat de kanker weg is. Ze zijn bang dat ze tijdens het waakzaam wachten continu angstig zijn voor de volgende uitslag. Voor de mensen die juist kiezen voor het waakzaam wachten speelt kwaliteit van leven een belangrijke rol.’
'De realiteit is dat meer dan de helft van de patiënten niet geneest'
Keuzehulp
Op basis van de resultaten zullen Kranenburg en Lagarde informatiemateriaal voor patiënten ontwikkelen, zodat zij een beter beeld krijgen wat welke keuze zou betekenen voor hun eigen leven. Het kan ze helpen bij de keuze die ze moeten maken. Kranenburg: ‘Daarbij komt er ook een training voor artsen: welke vragen kunnen zij verwachten, welke argumenten spelen en hoe weeg je die? Zo kunnen zij samen met de patiënt een behandelbeslissing nemen die het beste past.’
