Vroege opsporing van slokdarmkanker bij Barrett-patiënten
Een gezonde spijsvertering voor iedereen, dat is onze droom. Twee miljoen Nederlanders kampen dagelijks met schaamte, angst of onmacht door spijsverteringsaandoeningen. Voor hen werken wij aan oplossingen. Dat doen we samen met artsen, onderzoekers, wetenschappers, patiënten en hun naasten, donateurs en vrijwilligers.
Oorspronkelijke titel project: Verbeterde ontdekking van vroege vormen van slokdarmkanker in patiënten met een Barrett slokdarm met behulp van een nieuw imaging systeem.
Projectleider: Prof. dr. J.J.G.H.M. Bergman
Startdatum: oktober 2017
Samenvatting
Slokdarmkanker is één van de meest dodelijke vormen van kanker. Om de kans op overleving te verhogen is het belangrijk om slokdarmkanker vroeg op te sporen. Patiënten met een zogenaamde ‘Barrett-slokdarm’ hebben een verhoogd risico op slokdarmkanker. Bij Barrett-patiënten is een deel van de slokdarmwand bekleed met een ander celtype dan normaal. Deze cellen kunnen zich tot slokdarmkanker ontwikkelen. Het terugstromen van brandend maagzuur (reflux) is de bekendste oorzaak van een Barrett-slokdarm. In Europa heeft ongeveer 1,6 op de 100 mensen een Barrett-slokdarm.
Barrett-patiënten krijgen regelmatig een kijkonderzoek (endoscopie) om de slokdarm te controleren op kanker. Dan bekijkt een arts de slokdarm via een slang door de mond. De arts neemt ook op een paar plaatsen hapjes weefsel (biopten) weg met als doel om (de eerste tekenen van) kanker bij toeval te ontdekken. Wanneer slokdarmkanker tijdens zo’n onderzoek in een vroeg stadium wordt ontdekt, kan het meestal endoscopisch worden behandeld. De vooruitzichten van de patiënt zijn dan goed. Deze huidige aanpak is echter niet optimaal, aangezien voorstadia van kanker vaak worden gemist. Dit komt doordat de kankercellen aan de oppervlakte slecht zichtbaar zijn en de biopten maar een klein deel van de slokdarm beslaan. Bovendien zijn de regelmatige endoscopische onderzoeken belastend voor de patiënt en voor ons zorgstelsel.
Resultaten
De onderzoekers willen een zogenaamd ‘Volumetrische Laser Endomicroscopie-systeem’ (VLE) gebruiken om kanker vroeg op te sporen bij Barrett-patiënten. Een VLE-systeem kan tijdens de endoscopie snel een 3D-scan van de slokdarm maken. De arts kan daarmee onder het oppervlak van de slokdarmwand kijken, waar de kanker zich ontwikkelt. Bovendien kan de arts met het VLE-systeem direct verdachte gebieden markeren, zodat er gerichte biopten genomen kunnen worden. De beoordeling van VLE-scans met het blote oog is echter ingewikkeld, onder andere omdat het systeem per scan wel 1.200 afbeeldingen kan maken.
Daarom gaan de onderzoekers een computersysteem ontwikkelen dat de arts hierbij kan helpen. Ze verwachten dat de combinatie van het menselijk oog en het computersysteem slokdarmkanker in een vroeg(er) stadium op kan sporen. Dit zou de overlevingskansen van patiënten vergroten en de duur, lasten en kosten van de endoscopische controles verminderen.
Het samenwerkingsproject is gefinancierd met PPS-toeslag dat door Topsector Life Sciences & Health beschikbaar is gesteld aan de Maag Lever Darm Stichting ter stimulatie van publiek-private samenwerkingen.
