Wat is het?

Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Het woord hepatitis is afgeleid uit het Grieks. Hepar betekent lever en itis betekent ontsteking. Hepatitis A wordt veroorzaakt door het hepatitis A-virus. Het gaat hierbij om een ander virus dan bij hepatitis B, C, D en E. Al deze vormen worden veroorzaakt door een virus. Daarom spreken we over virale hepatitis. Hepatitis A is de minst ernstige vorm van hepatitis. Deze vorm komt vooral bij kinderen voor, maar ook volwassenen kunnen de ziekte krijgen.

In Nederland kan de ziekte voorkomen bij schoolkinderen en bij mensen die op reis zijn geweest in een land waar hepatitis A veel voorkomt, zoals Azië, Afrika, Zuid-Amerika. Besmetting vindt vooral plaats via verontreinigd voedsel en drinkwater.

Ziekteverloop

In het algemeen worden kinderen nauwelijks ziek van hepatitis A. Volwassenen voelen zich meestal zieker dan kinderen. Dit kan variëren van enkele weken tot drie maanden of langer. De tijd tussen besmetting met het virus en het optreden van klachten is twee tot zeven weken. Dit noemen we incubatietijd.

Als je besmet bent geraakt gaat het virus na verloop van tijd weer uit jouw lichaam. Hepatitis A wordt nooit chronisch, dat betekent dat het geen blijvende ziekte is. De ziekte gaat vanzelf over. Er bestaan geen medicijnen voor hepatitis A. Wel is er een vaccin waarmee de ziekte kan worden voorkomen. Als je eenmaal hepatitis A hebt gehad, dan ben je er de rest van jouw leven immuun voor. Je krijgt het dan niet opnieuw.

Feiten en cijfers over hepatitis A

In Nederland komt hepatitis A nauwelijks voor. Dit geldt ook voor de rest van West-Europa, Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland. Het komt vooral voor in landen met slechte sanitaire voorzieningen en slechte hygiënische omstandigheden, zoals Azië, Afrika, Zuid-Amerika.

Het aantal nieuwe gevallen van hepatitis A in Nederland neemt af.

  • In 2003 waren er ongeveer 900 gemelde nieuwe gevallen
  • In 2013 waren er 109 gemelde nieuwe gevallen

Oorzaak van hepatitis A

Hepatitis A ontstaat door besmetting met het hepatitis A-virus. Het virus veroorzaakt een ontsteking in de lever. Hepatitis A is heel besmettelijk. Vooral in de beginfase, tijdens de eerste twee weken, is er een grote kans op besmetting. Je kunt anderen al besmetten voordat je klachten hebt. Je bent besmettelijk vanaf ongeveer een week voordat de klachten beginnen tot een week daarna. Zelfs als je geen klachten hebt, kun je anderen besmetten.

Hoe vindt besmetting met het hepatitis A-virus plaats?

Het hepatitis A-virus wordt uitgescheiden via de ontlasting en zit dus in de ontlasting van iemand die besmet is. Verspreiding vindt plaats via de ontlasting van besmette personen. Je raakt besmet wanneer het virus in jouw mond terechtkomt.

Besmetting kan plaatsvinden:

  • Via besmet voedsel of water
    Besmetting vindt vooral plaats door het eten en drinken van voedsel of water dat verontreinigd is met ontlasting waarin het virus zit. Het risico op besmetting neemt toe als de hygiënische omstandigheden slecht zijn. In landen met slechte sanitaire voorzieningen en slechte hygiënische omstandigheden, kan het virus in voedsel en drinkwater terechtkomen. Dit is vooral in landen in Azië, Afrika, Zuid-Amerika.
  • Via seksueel contact (oraal-anaal)
    Hepatitis A kan ook via seksueel contact worden overgedragen, vooral bij oraal-anaal-contact. Dit betekent seks waarbij contact is tussen de mond en de anus.

Hoe herken ik het?

Klachten en symptomen bij hepatitis A

Als je besmet bent geraakt met het hepatitis A-virus heb je in het begin vaak geen of weinig klachten. Vooral jonge kinderen hebben geen klachten. Volwassenen voelen zich meestal zieker dan kinderen. De klachten duren meestal niet langer dan zes weken. Klachten die na verloop van tijd kunnen ontstaan zijn:

  • misselijkheid
  • moeheid
  • weinig zin in eten
  • koorts
  • een gevoel van griep
  • pijn boven in de buik aan de rechterkant
  • jeuk
  • geelzucht

Geelzucht

Bij volwassenen kan hepatitis A gepaard gaan met geelzucht. Geelzucht is geen ziekte maar een symptoom bij verschillende aandoeningen van de lever. Klachten bij geelzucht zijn:

  • geel worden van het oogwit en de huid
  • donkere urine
  • lichtgekleurde ontlasting (grijs-wit)

Verhoogde kans op een ernstig ziekteverloop

Sommige mensen hebben een verhoogde kans op een ernstig ziekteverloop van hepatitis A. Dit zijn:

  • Mensen die al een chronische leverziekte hebben, zoals chronische hepatitis B, chronische hepatitis C  of auto-immuunhepatitis (AIH) 
  • Ouderen: hoe hoger de leeftijd, hoe groter de kans op een ernstig ziekteverloop

Hoe gaat het verder?

Diagnose van hepatitis A

De huisarts kan via bloedonderzoek de diagnose van hepatitis A stellen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antistoffen tegen het hepatitis A-virus.

Meldingsplicht

Jouw huisarts is verplicht om het te melden bij de GGD wanneer bij jou de diagnose hepatitis A is gesteld. De meldingsplicht kan verspreiding van infectieziekten helpen voorkomen. De meldingsplicht is geregeld in de Wet publieke gezondheid.

Behandeling van hepatitis A

Er zijn geen medicijnen voor de behandeling van hepatitis A. De ziekte gaat na verloop van tijd vanzelf over. Wel is er een vaccin om de ziekte te voorkomen.

Wat kan ik doen?

Tips en adviezen bij hepatitis A

  • Meld aan jouw omgeving dat je besmet bent met het hepatitis A-virus
  • Zorg voor een goede persoonlijke hygiëne. Was jouw handen met zeep na ieder toiletbezoek, voor het bereiden van eten en voor het eten
  • Vermijd contact met ontlasting
  • Zorg voor een goede persoonlijke hygiëne. Was jouw handen met zeep na ieder toiletbezoek, voor het bereiden van eten en voor het eten
  • Het is aan te raden om je te laten vaccineren tegen hepatitis A
  • Drink geen alcohol
  • Gezonde voeding
  • Bespreek jouw medicijngebruik met jouw arts
  • Laat je vaccineren bij de GGD tegen hepatitis A als je op reis gaat naar een land met minder goede hygiënische omstandigheden.
  • Zorg voor een goede persoonlijke hygiëne. Was jouw handen met zeep na ieder toiletbezoek, voor het bereiden van eten en voor het eten.
  • Wees met name in niet-westerse landen alert op besmetting via voedsel en drinkwater. Drink water uit flessen. Eet alleen gekookt en goed doorbakken voedsel en geschild fruit. Wees voorzichtig met salades, rauwkost en ijsklontjes.
  • Een complete vaccinatie tegen hepatitis A bestaat uit twee injecties, met een periode van zes tot twaalf maanden tussen de eerste en de tweede. Daarna is er (waarschijnlijk) levenslange bescherming. Bij een vaccinatie krijg je (een deel van) een bacterie of virus via een naald ingebracht. Jouw lichaam maakt daarna antistoffen aan, waardoor je de ziekte zelf niet kunt krijgen of er veel minder last van hebt.

 Patiëntenvereniging en meer informatie

Nederlandse Leverpatiënten Vereniging

De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV)  is een actieve patiëntenorganisatie voor iedereen die met een leverziekte te maken heeft: patiënten, familieleden, zorgverleners en andere betrokkenen. De vereniging verzorgt informatiemateriaal, geeft voorlichting, maakt het delen van ervaringen mogelijk en speelt een belangrijke rol in de belangenbehartiging van leverpatiënten.

Hepatitisinfo.nl

Op hepatitisinfo.nl vind je informatie over verschillende leveraandoeningen.

Colofon

Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting in samenwerking met de Nederlandse Leverpatiëntenvereniging

In samenwerking met:
Dr. Rob de Knegt, MDL-arts
Dr. Martijn ter Borg, MDL-arts

Laatst herzien:
januari 2017

Bronnen:
NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen, 2016

RIVM-website

Factsheets WHO, 2016

We houden je graag op de hoogte

We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.

Doneer aan de Maag Lever Darm Stichting

Al 0 donateurs steunden vandaag een gezonde spijsvertering voor iedereen.

ANBI logo CBF logo Privacy Waarborg logo ANBI/RSIN nr: 007247849
Doneer