CIP
Wat is CIP?
CIP (Chronische intestinale pseudo-obstructie) is een bewegingsstoornis van de darm, die op elke leeftijd op kan treden. De klachten treden met tussenpozen op, maar zijn vaak wel chronisch. Ook de passage door de slokdarm en de maag is vaak verstoord.
Een ileus is een plotselinge (acute) stoornis in de passage van de voedselbrij door de darm, omdat ergens de normale doorgang belemmerd wordt. Het gevolg is dat de voedselbrij in de darm stagneert, waardoor er ernstige klachten optreden. Een ileus kan zowel in de dunne als in de dikke darm optreden.
Oorzaak van CIP
De klachten van een CIP zijn vaak het gevolg van andere aandoeningen en worden veroorzaakt door:
- beschadiging van het spierweefsel in de darm als gevolg van bijvoorbeeld sclerodermie, SLE en amyloïdosis;
- beschadiging van de zenuwvoorziening van de darm, zoals onder andere in zeldzame gevallen als gevolg van diabetes;
- hormonale afwijkingen zoals hypothyreoïdie;
- langdurig medicijngebruik, onder andere bij de ziekte van Parkinson;
- darmslijmvliesontsteking als gevolg van bestraling;
- de gluten-overgevoeligheid (Coeliakie);
- door onbekende oorzaak (idiopathisch).
We spreken dan van Chronische Idiopathische Intestinale Pseudo-obstructie (CIIP). CIIP is het gevolg van een beschadiging van het spierweefsel of van een beschadiging van de zenuwcellen van het maagdarmkanaal. Het komt in bepaalde families iets vaker voor dan normaal, waardoor het vermoeden bestaat dat erfelijkheid een rol speelt.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij CIP
De klachten van een obstructie-ileus zijn:
- hevige buikpijn, niet continu maar in aanvallen;
- een opgezette en drukgevoelige buik;
- braken en het uitblijven van windjes en ontlasting;
- de bewegingen van de darm zijn duidelijk zichtbaar en er zijn veel darmgeluiden, er is sprake van een “actieve darm” met zogenaamd “gootsteengeruis”.
Bij lichamelijk onderzoek zijn er bij CIP duidelijke ileus-verschijnselen, zoals een opgezette en ‘actieve buik’.
Op een buikoverzichtsfoto is de darm vaak wel wat verwijd, maar bij een buikoperatie kan geen obstructie aangetoond worden. We spreken in zo’n geval van een pseudo-obstructie.
Een ileus gaat gepaard met hevige buikpijn, braken, een opgezette buik en het uitblijven van windjes en ontlasting. De klachten treden sneller op en zijn vaak heviger naarmate de ‘darmafsluiting’ zich meer in het begin van de darm bevindt. Het braaksel bestaat in het begin vooral uit grote hoeveelheden gallig gekleurde darminhoud. Naarmate de ‘darmafsluiting’ zich verder in de darm bevindt wordt het braaksel bruin-zwart van kleur en gaat steeds meer lijken op ontlasting.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van CIP
Zoals al eerder beschreven is het niet mogelijk om aan de hand van de karakteristieke klachten en een buikoverzichtsfoto de pseudo-obstructie bij CIP te onderscheiden van een echte obstructie-ileus. Alleen een buikoperatie kan met zekerheid het verschil aantonen tussen een echte- en een pseudo-obstructie.
Er zijn een aantal onderzoeksmethoden die bij kunnen dragen aan de juiste diagnose:
- Scintigrafie
Met dit onderzoek wordt opgemeten hoe snel een radioactief gemerkte maaltijd door de darm gaat. - Waterstofademtest
Bij bewegingsstoornissen van de dunne darm is er vaak sprake van een teveel aan bacteriën in die dunne darm. Deze bacteriën produceren waterstofgas dat in de uitademingslucht terechtkomt en kan worden opgemeten.
- Manometrie
met behulp van dit onderzoek, waarbij de bewegingen van de darm worden gemeten, kan worden onderzocht of het gaat om een aandoening van de spieren of van de zenuwcellen van de darm. - Biopsie
Door het wegnemen van een heel klein ‘hapje’ (biopt) uit de darmwand kan worden nagegaan of het gaat om een aandoening van de spieren of van de zenuwcellen van de darm.
Zie voor meer informatie de pagina coloscopie.
Behandeling van CIP
De behandeling van CIP is in eerste instantie vooral gericht op het bestrijden van de aandoening die de CIP veroorzaakt. Bij ernstige klachten wordt het maagsap afgezogen en een infuus aangelegd. Soms is voeding via een maagsonde een middel om de klachten te verminderen.
Bij langdurige klachten zijn er de volgende behandelingsmogelijkheden:
- medicijnen die de bewegingen van het maagdarmkanaal stimuleren, de zogenaamde prokinetica;
- antibiotica om de overgroei aan bacteriën in de dunne darm te bestrijden;
- het beperken van medicijnen die als bijwerking hebben dat ze de darmbewegingen verminderen.
Sommige patiënten hebben zoveel klachten, dat zij niet meer in staat zijn door gewoon te eten voldoende voedsel via het maagdarmkanaal op te nemen. Zij zijn dan aangewezen op sondevoeding of parenterale voeding. Bij parenterale voeding wordt de voeding wordt door middel van een infuus rechtstreeks in de bloedbaan gebracht.
Het operatief verwijderen van een gedeelte van de dunne darm geeft meestal geen verbetering van de klachten.
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting samen met experts.
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
